Βασίλης Παπάζογλου: Ήθος - αποστολή και έργο
Αθήνα, 22 Απριλίου 2016
Ομιλία Άννας Διαμαντοπούλου στην τιμητική εκδήλωση στη μνήμη του εκλιπόντος Καθηγητή ΕΜΠ Βασίλη Παπάζογλου
Πόσο θόρυβο μπορεί να κάνει ένας αθόρυβος άνθρωπος;
Τόσο όσο να τον ακούσει η ιστορία! Την ιστορία δεν τη γράφουν μόνο οι επώνυμοι άνθρωποι οι πολιτικοί ή οι στρατηγοί. Την ιστορία γράφουν εκείνοι οι άνθρωποι που στο χώρο τους αφήνουν καθαρό στίγμα και βάζουν θεμέλια, ώστε οι επόμενοι να χτίσουν πάνω σ΄αυτά.
Ένας τέτοιος άνθρωπος ήταν ο Βασίλης Παπάζογλου.
Ως επιστήμων στο χώρο της Ναυπηγικής προκάλεσε τον σεβασμό και τον θαυμασμό των συναδέλφων του στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, στο ΜΙΤ, αλλά και σε πολλά και σημαντικά Πανεπιστήμια και Ινστιτούτα της Ευρώπης, με τα οποία συνεργάστηκε.
Ως καθηγητής υπήρξε παράδειγμα για τους φοιτητές και τους συναδέρφους του. Δεν σταμάτησε ποτέ τη σχέση του με τη διδασκαλία και δέχτηκε τη θέση του Ειδικού Γραμματέα στο Υπουργείο Παιδείας, με την προϋπόθεση ότι θα συνεχίσει τα μαθήματά του.
Ως μέλος της ακαδημαϊκής κοινότητας πάλεψε και πέτυχε σημαντικά πράγματα για την αναδιοργάνωση της σχολής του, για τις πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες, για τη σωστή λειτουργία των θεσμών του πανεπιστημίου. Πάλεψε χωρίς φωτοβολίδες και κραυγές αλλά με όπλα την γνώση, την διεθνή εμπειρία και την μοναδική ικανότητα να συνεργάζεται με όλους τους ανθρώπους.
Ως ενεργός πολίτης και ακαδημαϊκός συνεργάστηκε με θεσμικό τρόπο με όλες τις κυβερνήσεις που ζήτησαν τη βοήθεια του προσφέροντας τη γνώση του και την εμπειρία και παραμένοντας πάντοτε σταθερός στις απόψεις και ιδέες του.
Διετέλεσε μέλος της Επιτροπής του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας (ΕΣΥΠ) για την Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση (2005-2009), μέλος της Ανεξάρτητης Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (Α.ΔΙ.Π.) (2006-2010), μέλος της Επιτροπής του Προέδρου της Δημοκρατίας για το Μέλλον της Έρευνας στην Ελλάδα (2007-2008) και Ειδικός Γραμματέας Ανώτατης Εκπαίδευσης στο Υπουργείο Παιδείας Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων (Νοεμ. 2009-Ιουλ. 2012).
Πόσο δημιουργικά συγκρουσιακός μπορεί να είναι ένας σεμνός , χαμηλών τόνων και ευγενής άνθρωπος;
Μέχρι τα όρια του «πολέμου» όταν αφορά ιδέες που πιστεύει βαθειά.
Αυτός ήταν ο Βασίλης Παπάζογλου.
Υπήρξε πρωτεργάτης μιας μεγάλης απολύτως αναγκαίας Μεταρρύθμισης αλλά με πολλές συγκρούσεις στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
Με την ευρωπαϊκή γνώση του δημόσιου πανεπιστημίου, με πολύ βαθειά γνώση των δυνατοτήτων και των αδυναμιών των ελληνικών ιδρυμάτων,και με τον σεβασμό που ενέπνεε στο σύνολο της ακαδημαϊκής κοινότητας,
έπαιξε καθοριστικό ρόλο τόσο στη διαμόρφωση του περιεχόμενου της μεταρρύθμισης, όσο και στη διαβούλευση.
Πίστεψε και πάλεψε για ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την μεταρρύθμιση της ανώτατης εκπαίδευσης του οποίου οι κύριοι πυλώνες είναι:
ü η αυτοδιοίκηση των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων,
ü η εξασφάλιση της δημόσιας χρηματοδότησης και η κατανομή της με βάση την ποιότητα και τις εθνικές προτεραιότητες
ü η αξιολόγηση και η κοινωνική λογοδοσία παντού,
ü η αναβάθμιση της ποιότητας σπουδών για κάθε φοιτητή
ü η σύγχρονη και αποτελεσματική διοίκηση
ü η επιστημονική αριστεία σε διεθνές επίπεδο
ü το ψηφιακό άλμα στη διοίκηση και την εκπαίδευση των ΑΕΙ
ü η διεθνοποίηση της λειτουργίας των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων και η τόνωση της εξωστρέφειας,
ü η σύνδεσή τους με την κοινωνία και την οικονομία και η απάντησή τους στις μεγάλες κοινωνικές αλλαγές
O Βασίλης Παπάζογλου παρουσιάζοντας την μεταρρύθμιση το Δεκέμβρη του 2012 έκανε την εξής εισαγωγή την οποία θεωρώ ως την κεντρική ιδέα της αντίληψης και του οράματος που είχε για τα πανεπιστήμια:
- «ΟΡΙΣΜΟΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ»
Τι είναι διαφωτισμός, μεταφρ. Ν.Μ. Σκουτερόπουλος, Αθήνα: Κριτική, 1989
“Διαφωτισμός είναι η έξοδος του ανθρώπου από την ανωριμότητά του για την οποία φταίει ο ίδιος. Ανωριμότητα είναι η αδυναμία του ανθρώπου να μεταχειρίζεται το νου του χωρίς την καθοδήγηση ενός άλλου. Φταίει γι’ αυτή την ανωριμότητά του ο άνθρωπος όταν η αιτία της έγκειται όχι σε ανεπάρκεια του νου αλλά στην έλλειψη της απόφασης και του θάρρους να μεταχειριστεί το νου του χωρίς την καθοδήγηση ενός άλλου. Sapere aude! Να έχεις το θάρρος να μεταχειρίζεσαι τον δικό σου νου! Αυτή είναι η εμβληματική φράση του διαφωτισμού.”
Για να κατανοήσουμε τον Νόμο 4009/2011: Στον προηγούμενο ορισμό αντικαταστήστε τη λέξη “άνθρωπος” με τη λέξη “πανεπιστήμιο” και τη λέξη “ενός άλλου” με τη λέξη “Υπουργείου Παιδείας”.
- Τι προβλέπει ο νόμος:
– Μεταφορά πολλών αρμοδιοτήτων του Υπουργείου Παιδείας στο ίδιο το Ίδρυμα.
– Πλήρης αυτοτέλεια για κάθε Πανεπιστήμιο μέσω του δικού του Οργανισμού και Εσωτερικού Κανονισμού.
– Επαρκής δημόσια χρηματοδότηση, με ταυτόχρονη αξιολόγηση και λογοδοσία σε όλα τα επίπεδα.
– Αύξηση της δυνατότητας άντλησης πόρων από πηγές εκτός του δημοσίου.
– Αναδιάρθρωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Ήταν άνθρωπος που δεν τον ενδιέφερε η προβολή, ή η επικοινωνία, αλλά που έβγαινε μαχητικά στη πρώτη γραμμή υπερασπιζόμενος θέσεις και αποφάσεις, όταν πολιτικοί και καθηγητές κρύβονταν από τον φόβο του κόστους, ή της πραγματικής βίας , την οποία υπέστη και ο ίδιος με πολλούς τρόπους.
Πόσο αποτελεσματικός μπορεί να είναι ένας δημόσιος λειτουργός μέσα στην κρίση και με τη δημόσια διοίκηση στα όρια της διάλυσης;
Τόσο ώστε να αλλάξει σε λίγους μήνες την πραγματικότητα δεκαετιών και να φέρει απτά αποτελέσματα.
Έτσι λειτούργησε ο Βασίλης Παπάζογλου.
Μέσα σε λίγους μήνες άλλαξε προς όφελος των φοιτητών, των Πανεπιστημίων, των ΤΕΙ και φυσικά του ελληνικού κράτους, ο τρόπος διανομής των συγγραμμάτων με το πρόγραμμα ΕΥΔΟΞΟΣ που ετέθη σε λειτουργία και αφορούσε κάθε καθηγητή και κάθε φοιτητή. Έβαλε τις βάσεις για την πλέον αξιοκρατική, και με διαφάνεια επιλογή καθηγητών με το σύστημα ΑΠΕΛΛΑ, έγινε καταγραφή για πρώτη φορά στην ιστορία του ελληνικού κράτους των κτιριακών υποδομών, του τεχνολογικού εξοπλισμού, των ερευνητικών εργαστηρίων όλων των ιδρυμάτων της χώρας.
Συνέδεσε για πρώτη φορά ένα σύστημα και δούλεψε μόνος του τη σχέση εισακτέων φοιτητών με τις υποδομές του κάθε τμήματος. Έβαλε σε εφαρμογή ένα αντικειμενικό και αξιοκρατικό πρόγραμμα στο τρόπο χρηματοδότησης των ιδρυμάτων και λειτούργησε άμεσα το ηλεκτρονικό πάσο για τους φοιτητές…
Θεωρώ σημαντικές αυτές τις αναφορές γιατί οι άνθρωποι κρίνονται από τις προθέσεις αλλά κυρίως από το έργο τους.
Και ο Βασίλης Παπάζογλου λειτούργησε σε έναν χώρο που κάθε επιλογή τάραζε συμφέροντα, κατεστημένα και ιδεοληψίες.
Πόσο γλυκός εύθραυστος και ευαίσθητος μπορεί να είναι ένας άντρας που ασκεί δημόσια εξουσία;
Τόσο που να μπορεί δημόσια πολύ συχνά και χωρίς το αντρικό κόμπλεξ να απαντά: ‘’Πρέπει να ρωτήσω πρώτα τη Νάντα”. Τη Νάντα τη σύντροφό του εξαιρετική επιστήμων και η ίδια που ήταν πάντα δίπλα του, πάντα συμπαραστάτης και κινητήρια δύναμη στην κοινή περιπέτεια, που είναι η ζωή μας.
Θεωρώ εξαιρετικά σημαντική τη συμπεριφορά ενός ανθρώπου και τη σχέση του με τους κοντινούς του ανθρώπους γιατί είναι κεντρικό στοιχείο του πάζλ της προσωπικότητας του.
Τέλος πόσο σημαντικός φίλος μπορεί να γίνει ένας άνθρωπος που τον γνώρισες μόνο πέντε χρόνια;
Τόσο που να επηρεάσει τον τρόπο σκέψης σου, συμπεριφοράς ,τόσο που να τον αισθάνεσαι σαν δικό σου άνθρωπο, από τα παιδικά σου χρόνια.
Αυτός ήταν ο Βασίλης για μένα και για πάρα πολλούς άλλους.
Ο Βασίλης Παπάζογλου επελέγη για τη θέση του Ειδικού Γραμματέα ΑΕΙ με απολύτως αξιοκρατικές διαδικασίες χωρίς πιέσεις , παρεμβάσεις και παιχνίδια εξουσίας και απέδειξε με το έργο του τη σημασία της αξιοκρατίας και του ήθους.
Αννα Διαμαντοπούλου
Πρ.Υπουργός Παιδείας,
Δια Βίου Μάθησης & Θρησκευμάτων
