ΑΝΝΑΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ
ΑΝΝΑ
Είναι μεγάλη μου χαρά και τιμή που διαδέχομαι στο βήμα την κυρία Κυριακοπούλου, μια γυναίκα σύμβολο και παράδειγμα στο χώρο των επιχειρήσεων.
Είμαστε σε μια δύσκολη περίοδο. Η κρίση που καλούμαστε όλοι να αντιμετωπίσουμε, καθένας από την πλευρά του, έχει πολλές διαστάσεις και παράγοντες. Είναι ευθύνη, κυρίως, της πολιτικής εξουσίας και των πολιτικών επιλογών. Μεγάλο ρόλο παίζουν και οι ευρωπαϊκές εξελίξεις, που δεν είναι καθόλου αυτονόητες. Πράγματα που δεν φανταζόμασταν ένα χρόνο πριν, έγιναν με φοβερά μεγάλη ταχύτητα την προηγούμενη περίοδο.
Κανείς δεν ξέρει πώς θα προχωρήσουν τα πράγματα σε μια Ευρώπη που έδειξε ότι, όταν έπεσαν οι δικτατορίες του Νότου, όταν έπεσε το Τείχος του Βερολίνου, προχώρησε σε μεγάλες επιλογές, που είχαν σχέση με την ενοποίησή της και την εμβάθυνση της πολιτικής ενοποίησης.
Σήμερα, οι εξελίξεις στην Ευρώπη μπορούν να δημιουργήσουν μια διαφορετική πραγματικότητα την επόμενη περίοδο. Το πολιτικό σύστημα και οι επιλογές του συνδιαμορφώνουν τις εξελίξεις που αφορούν στην Ευρώπη, στην οποία συμμετέχουμε.
Δεν αρκεί όμως μόνο η λήψη μέτρων. Υπάρχει ανάγκη πνευματικών δυνάμεων για αλλαγή στην κουλτούρα, επαναφορά αρχών και αξιών τις οποίες παραλείψαμε για δεκαετίες, κατά τη διάρκεια των οποίων μετατρέψαμε την κατανάλωση σε αρχή, την ατομική ευημερία σε αξία και την καταπάτηση των συλλογικών κανόνων σε καθημερινότητα.
Οι πνευματικές δυνάμεις του τόπου καλούνται να παίξουν και αυτές σημαντικό ρόλο, από την πλευρά τους, στην αντιμετώπιση της κρίσης.
Όσον αφορά στις πολιτικές επιλογές της κυβέρνησης, θα αναφερθώ σε τρία επίπεδα:
· Τη δημοσιονομική εξυγίανση, ένα τιτάνιο έργο μεγάλης σημασίας – ίσως ο κεντρικός κορμός των αλλαγών – που είναι σε εξέλιξη παρά τις δυσκολίες.
· Την ανάπτυξη, τη δυνατότητα που πρέπει να δώσουμε στη χώρα να παράγει και αυτό σημαίνει κινητοποίηση δυνάμεων της πολιτικής και του επιχειρηματικού κόσμου, ο οποίος καλείται από το εσωτερικό και το εξωτερικό να γίνει πρωταγωνιστής της ανάκαμψης και ανόρθωσης της χώρας.
· Τις θεμελιώδεις αλλαγές που δεν επιβάλλονται από κανένα μνημόνιο. Δεν επιβάλλονται, αλλά και δεν γίνεται χωρίς αυτές. Στον πυρήνα αυτών των αλλαγών είναι η Παιδεία.
Οι αλλαγές στο χώρο της Εκπαίδευσης είναι δύσκολες και συγκρουσιακές και χρειάζεται βάθος χρόνου για να έχουν αποτελέσματα. Κάθε μικρή αλλαγή μπορεί να έχει εξαιρετικά θετικά ή εξαιρετικά αρνητικά αποτελέσματα σε μια ολόκληρη γενιά. Οι αλλαγές στην Παιδεία δεν μπορούν να είναι αποσπασματικές. Για αυτό και οι αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα, που είναι σε εξέλιξη, ξεκινούν από το νηπιαγωγείο, αφορούν σε όλες τις βαθμίδες, αλλά και στο χώρο της Έρευνας, που είναι απόλυτα συνδεδεμένος με τη γνώση και τα Πανεπιστήμια, τον επιχειρηματικό κόσμο και την οικονομία, καθώς και τη Διά Βίου Εκπαίδευση -έναν τομέα εξαιρετικά υπανάπτυκτο στη χώρα μας. Είμαστε τελευταίοι, με ποσοστό 2%, όσον αφορά στη συμμετοχή των πολιτών στη Διά Βίου Εκπαίδευση. Πρόκειται, λοιπόν, για έναν ενιαίο χώρο που πρέπει ταχύτατα να μπει «σε κίνηση».
Ο χώρος της Εκπαίδευσης έχει δύο διαφορετικές διαστάσεις: Η μία είναι ο εκσυγχρονισμός και το συμμάζεμα – η καταπολέμηση της σπατάλης- και η δεύτερη είναι να γίνονται μεταρρυθμίσεις, που να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα και τις ανάγκες της εποχής.
Σχετικά με το συμμάζεμα, η εμπειρία της περσινής σχολικής χρονιάς αποτυπώνει όλη την κατάσταση. Προχωρήσαμε σε μια βαθιά νομοθετική ρύθμιση, που έβαλε τάξη στη λειτουργία του σχολείου.
Ένα δεύτερο παράδειγμα είναι τα φοιτητικά συγγράμματα. Κάθε χρόνο έφτανε Ιούνιος και οι φοιτητές δεν είχαν πάρει τα συγγράμματά τους, ενώ δαπανούνταν τεράστια ποσά. Φτιάξαμε, λοιπόν, μια ηλεκτρονική πλατφόρμα, όπου υπάρχουν μέσα όλα τα συγγράμματα και όλοι οι εκδότες, και οι φοιτητές μπορούν να επιλέξουν και να παραγγείλουν ηλεκτρονικά τα συγγράμματα που τους ενδιαφέρουν. Αυτό αποδεικνύει ότι ο εκσυγχρονισμός και το συμμάζεμα θέλουν απλές κινήσεις.
Έρχομαι τώρα στην ουσία των αλλαγών. Δεν είναι το ζητούμενο να αλλάξουμε τα Πανεπιστήμια ή το σύστημα των εξετάσεων. Το πρόβλημα αρχίζει από το πόσο μεγάλο και συγκεντρωτικό είναι το σύστημα στην Ελλάδα και ότι όλα «περνούν» από το Υπουργείο Παιδείας . Αυτό το σύστημα πρέπει να αλλάξει, για να αντιμετωπίσουμε τις μεγάλες προκλήσεις της εποχής.
Επ’ ουδενί δεν θα ξεκινήσουμε από το σύστημα των εισαγωγικών εξετάσεων, το οποίο έχει αλλάξει 6 φορές από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα και κάθε φορά είχαμε περισσότερα φροντιστήρια και αγανάκτηση από τα παιδιά και του γονείς τους. Οι εισαγωγικές εξετάσεις είναι ένας κρίκος που συνδέει τη Δευτεροβάθμια με την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Αν δεν αλλάξουν οι δύο ενότητες, αυτός ο κρίκος δεν μπορεί από μόνος του να αλλάξει πολλά πράγματα.
Ξεκινήσαμε, λοιπόν, από το δημοτικό, με αλλαγή των προγραμμάτων σπουδών και της μεθόδου διδασκαλίας, που αλλάζουν όλη τη φιλοσοφία στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Ζητήματα όπως η καινοτομία και η τεχνολογία μπαίνουν οριζόντια από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού. Παράλληλα, για τα επόμενα δύο χρόνια γίνεται ένα τεράστιο προγράμματα επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών.
Αλλάζει η παιδαγωγική μέθοδος που έχουμε στα σχολεία και δεν υπάρχει η λογική της αποστήθισης. Υπάρχουν στόχοι για κάθε τάξη. Ο δάσκαλος έχει την ευελιξία να χρησιμοποιήσει πολλά εργαλεία και όχι τη λογική του ενός βιβλίου.
Επόμενη αλλαγή είναι η αξιολόγηση, που αποτελεί συστατικό στοιχείο και της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Επί 35 χρόνια δεν υπήρξε αξιολόγηση σε κανένα σχολείο της χώρας. Φέτος, ήδη, σε κάποια σχολεία εφαρμόζεται η αυτοαξιολόγηση – η οποία σε αρκετές περιπτώσεις ξεκίνησε με συγκρουσιακό τρόπο. Η αξιολόγηση έχει προδιαγεγραμμένους στόχους, ενώ όλη η δράση του σχολείου θα παρουσιάζεται στο τέλος της χρονιάς στην τοπική κοινωνία.
Βασική επιλογή αποτελεί και το Ψηφιακό Σχολείο. Βιβλία όλων των βαθμίδων Εκπαίδευσης έχουν ψηφιοποιηθεί και βρίσκονται σε ηλεκτρονική πλατφόρμα, όπου κάθε μαθητής έχει ελεύθερη πρόσβαση. Σήμερα βρίσκονται στο διαδίκτυο τα βασικά από τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα και οι υποψήφιοι έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν μια βιντεοσκοπημένη παράδοση, αλλά και να υποβάλουν ερωτήσεις σχετικές με το μάθημα, οι οποίες απαντώνται ανά βδομάδα.
Προχωράμε και σε αλλαγές στο Λύκειο, με μια λογική λίγων μαθημάτων και εμβάθυνσης στα γνωστικά αντικείμενα. Στόχος μας είναι τον επόμενο Σεπτέμβριο τα παιδιά που θα πάνε στην Α’ Λυκείου να ξεκινήσουν με τη νέα δομή και το 2014 να δώσουν εξετάσεις με το νέο σύστημα.
Σχετικά με τα Πανεπιστήμια καταθέσαμε από τον Ιούνιο τις προτεινόμενες αλλαγές. Έχουμε στείλει το κείμενο διαβούλευσης σε όλους τους κοινωνικούς φορείς, γιατί η αλλαγή στα Πανεπιστήμια δεν αφορά μόνο την κυβέρνηση και τους πανεπιστημιακούς. Αφορά όλη την κοινωνία, έτσι και το ΙΟΒΕ μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο με την κατάθεση των δικών του προτάσεων. Είναι σίγουρο ότι καμία αλλαγή δεν μπορεί να γίνει χωρίς αντιδράσεις. Η πρόταση για τα Πανεπιστήμια είναι ριζοσπαστική. Αλλάζει τελείως το μοντέλο διοίκησης, τα προγράμματα σπουδών και τη διεθνή υπόσταση των ΑΕΙ. Για παράδειγμα, στο Συμβούλιο Διοίκησης θα συμμετέχουν, πλέον, και διεθνείς προσωπικότητες, που θα επιλέγονται με διαφανείς διαδικασίες.
Το ερώτημα είναι εάν μέσα στο σύνολο των αλλαγών χωράει η Παιδεία. Αν δεν αλλάξουμε την Παιδεία δεν θα επέλθει αλλαγή σε κανέναν από τους τομείς. Αν δεν αλλάξουμε την Παιδεία δεν έχει νόημα απλά να επιτύχουμε τους δημοσιονομικούς στόχους. Οι αλλαγές στην Παιδεία είναι «η μητέρα όλων των μαχών».
Θεωρώ εξαιρετικά σημαντικό ότι στη Διακομματική Επιτροπή συμμετέχει όλο το φάσμα των πολιτικών δυνάμεων. Είναι η πρώτη φορά που έχουμε μια επιτροπή αποτελούμενη από 5 κόμματα. Σημαντική είναι και η συμμετοχή των κοινωνικών φορέων, οι οποίοι έχουν κληθεί να καταθέσουν τις προτάσεις τους.
Στο χώρο της Έρευνας διαπιστώνει κανείς ότι παρά τα τεράστια κονδύλια που έχουν δοθεί και ενώ έχουμε σημαντικούς ερευνητές στη διεθνή σκηνή, τα αποτελέσματα της Έρευνας στην Ελλάδα είναι φτωχά. Η ουσία του προβλήματος είναι ότι δεν υπάρχει σύνδεση της Έρευνας με την οικονομία της χώρας και με την επιχειρηματικότητα.
Συστήσαμε το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΣΕΤ). Αποτελείται από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες που υπάρχουν σε όλον τον κόσμο. Το ΕΣΕΤ ανέλαβε την ευθύνη στελέχωσης των Ερευνητικών Κέντρων, με διεθνείς διαγωνισμούς και δημόσιες συνεντεύξεις, με τη δέσμευση να τοποθετηθούν οι καλύτεροι σε όλα τα Ερευνητικά Κέντρα της χώρας.
Είναι σε εξέλιξη ο νόμος πλαίσιο για την Έρευνα, που συνδέεται με την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Έχει ξεκινήσει διαβούλευση υπό τον Γενικό Γραμματέα Έρευνας και Τεχνολογίας, Αχιλλέα Μητσό, ώστε να πάμε σε ένα ερευνητικό πλαίσιο που να αλλάζει τη λογική της χρηματοδότησης και τη σύνδεσή της με την επιχειρηματικότητα.
Ήδη από το καλοκαίρι υπήρξε χρηματοδότηση spin-off και επιχειρήσεων που έχουν σχέση με υψηλή τεχνολογία και Καινοτομία και έγινε η πρώτη συνάντηση Πρυτάνεων, Προέδρων Ερευνητικών Κέντρων και των 20 μεγαλύτερων επιχειρήσεων της χώρας στο χώρο της Έρευνας. ‘Ήταν μια δύσκολη συνάντηση, γιατί μέχρι τώρα δεν είχε γίνει καμία προσπάθεια σύγκλισης για ένα κοινό αποτέλεσμα.
Παράλληλα, οργανώσαμε μια συνεργασία με τη Silicon Valley. Συναντηθήκαμε με ερευνητές, πανεπιστήμια, venture capitalists, angels και με επιχειρηματικές ενώσεις. Γιατί στη Silicon Valley όλη η ερευνητική δραστηριότητα συνδέεται με τα Πανεπιστήμια και κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα έχει να κάνει με το Stanford και το Berkley, τα Πανεπιστήμια που γεννούν τις ιδέες. Πώς μπορούμε να εκμεταλλευτούμε εμείς αυτή την εμπειρία και τους πολλούς Έλληνες που βρίσκονται εκεί;
Έχουμε σε εξέλιξη τα εξής προγράμματα:
Πρώτον, ήρθαμε σε επαφή με το δίκτυο των Ινδών, επιστημόνων και ερευνητών -διαθέτει τη μεγαλύτερη εμπειρία στη Silicon Valley- στους οποίους δόθηκε η δυνατότητα να χρηματοδοτηθούν και να κάνουν τις δικές τους καινοτόμες επιχειρήσεις. Ήρθαμε σε επαφή με τους Έλληνες venture capitalists στη Silicon Valley που είναι πολύ ικανοί. Μέσα από αυτό το δίκτυο των Ελλήνων της Silicon Valley και των ερευνητών και των νέων επιχειρηματιών της Ελλάδας θα δημιουργήσουμε ένα πάνελ, ώστε να μπορούν να χρηματοδοτούνται και από εκεί οι νέοι ερευνητές, σπουδαστές, φοιτητές και καθηγητές οι οποίοι έχουν νέες ιδέες. Το Δίκτυο αυτό λέγεται «ΖΕYΞΙΣ» και θα αγκαλιάζει τις καινοτόμες ιδέες των νέων.
Δεύτερον, οργανώνουμε διαγωνισμούς καλών ιδεών και πρακτικών καινοτομίας και τεχνολογίας μέσα στα Πανεπιστήμια. Έχουμε έρθει σε επαφή με επιχειρηματικές ενώσεις, που είναι πρόθυμες να παίξουν το ρόλο των angels να δώσουν δηλαδή μικρά ποσά, για να ενισχύσουν ένα νέο φοιτητή ή καθηγητή. Θα γίνουν πάνελ – όχι μέσα- αλλά σε συνεργασία με τα πανεπιστήμια, στις πόλεις όπου υπάρχουν πανεπιστήμια, ώστε να υπάρξει ενίσχυση των νέων προτάσεων.
Τις επιχειρήσεις που επιλέγονται από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας και είναι spin off, θα τις φέρουμε σε επαφή με το αντίστοιχο δίκτυο, ώστε να έχουν χρηματοδότηση και από τη Silicon Valley.
Αντίστοιχο εγχείρημα έχει γίνει στη Φινλανδία και το Ισραήλ και έχει προχωρήσει πολύ καλά, ενώ ήδη ξεκίνησε και στην Αυστρία. Στην Ελλάδα, μπορεί να μην έχουμε αντίστοιχες υποδομές, έχουμε όμως αντίστοιχα ταλέντα, που διαπρέπουν στο εξωτερικό. Έχουμε ανάγκη από θετικά πρόσωπα, όπως του Τάσου Αργυρού και του καθηγητή Αλεβιζάτου.
Σήμερα είναι μια εποχή που οι ήρωες των νέων βγαίνουν από τα προγράμματα reality. Ήρωες όμως πρέπει να γίνουν όλα αυτά τα νέα παιδιά που διαπρέπουν και είναι υποχρέωση του Υπουργείου Παιδείας να τα φέρει στο προσκήνιο.
Η Διά Βίου Εκπαίδευση έχει άμεση σύνδεση με την ανάπτυξη, την απασχόληση και την επιχειρηματικότητα – είναι απόψε εδώ και ο Γενικός Γραμματέας Διά Βίου Εκπαίδευσης, ο κ. Μπάκας. Ξεκίνησε ήδη το πιο σημαντικό έργο, το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων. Είμαστε η μόνη χώρα – μαζί με τη Μολδαβία – που δεν είχαμε Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων, με κατάταξη προσόντων και εύκολη κινητικότητα ενός επαγγελματία από το ένα στάδιο στο άλλο, ώστε να μπορεί να εξελίσσεται όσο του επιτρέπουν η δουλειά και οι δυνατότητές του.
Επίσης, λύθηκε το θέμα των Κέντρων Μεταλυκειακής Εκπαίδευσης, τα οποία πλέον λειτουργούν με άδεια και κανόνες, καθώς και με αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων ύστερα από 20 χρόνια. Παράλληλα, μέσα στο Δεκέμβριο θα γίνει η αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων σε ειδικότητες ΤΕΙ.
Είμαι πεπεισμένη ότι όλοι μοιραζόμαστε την ίδια αγωνία για τη νέα γενιά. Η μεγαλύτερη προσφορά που μπορούμε να κάνουμε στη νέα γενιά του τόπου μας είναι ένα νέο εκπαιδευτικό σύστημα.