ΑΝΝΑΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ
ΑΝΝΑΗ συνέντευξη της Υπουργού Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, Άννας Διαμαντοπούλου, σήμερα 31/01/2011, στην εφημερίδα «Τα Νέα»
1) Κυρία υπουργέ, την περασμένη εβδομάδα λόγω των γεγονότων της Νομικής άνοιξε και πάλι η συζήτηση για κατάργηση του ασύλου. Σας ρωτώ λοιπόν: Θα καταργήσετε το άσυλο;
Το άσυλο «σκοτώνουν» αυτοί που δήθεν θέλουν να το προστατέψουν. Φτάσαμε η σύνοδος των πρυτάνεων να μη μπορεί να συνεδριάσει εντός των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων! Όποια προσωπικότητα εκφράζει απόψεις και ιδέες αντίθετες σε κρατούσες μειοψηφίες, δεν μπορεί να δώσει ούτε καν διάλεξη! Οι σύγκλητοι διαλύονται και δεν παίρνουν αποφάσεις κάτω από κραυγές, απειλές και, ενίοτε, βίαιες συμπεριφορές! Καθηγητές προπηλακίζονται στις αίθουσες αλλά και στα γραφεία τους! Χώροι πολυτεχνείων, πανεπιστημίων αλλά και φοιτητικών εστιών είναι κατειλημμένοι από άτομα που δεν ανήκουν στην πανεπιστημιακή κοινότητα και τα οποία με τον πιο βίαιο τρόπο καταπατούν και διαχειρίζονται, όπως αυτά θέλουν, δημόσιο χώρο! Μέλη φοιτητικών παρατάξεων συγκρούονται, καταλήγοντας στο νοσοκομείο! Υποδομές αλλά και πνευματική περιουσία και εργασίες συχνά καταστρέφονται! Ταυτόχρονα υπάρχει πλημμελής εφαρμογή των νόμων και ακραία φαινόμενα πελατειακών σχέσεων.
Είναι, λοιπόν, μεγάλη υποκρισία να θεωρήσει κάποιος ότι όλα τα παραπάνω θα λυθούν από την Ελληνική Αστυνομία!! Η αντιμετώπιση του προβλήματος πρέπει να είναι ριζοσπαστική και να αφορά τη συνολική αλλαγή του μοντέλου λειτουργίας των ΑΕΙ. Το Πανεπιστήμιο και το ΤΕΙ δεν αρκεί να είναι αυτοδιοίκητο, πρέπει να γίνει και διοικήσιμο. Αυτό θα γίνει – όπως γίνεται σε όλες τις δημοκρατικές χώρες με σπουδαία Πανεπιστήμια – όπου κανείς δεν διανοείται να εκχωρήσει την εύρυθμη λειτουργία τους στην Εισαγγελία και τις Αστυνομικές Αρχές. Δεν χρειάζονται λοιπόν κορώνες, αλλά πολιτική γενναιότητα ώστε με ευρεία συναίνεση να αποφασίσουμε και να εφαρμόσουμε μια ουσιαστική μεταρρύθμιση
2) Να εικάσουμε ότι το νέο μοντέλο διοίκησης στα πανεπιστήμια σχετίζεται με το θέμα της κατάργησης του ασύλου;
Αυτό που θα καταργηθεί είναι το γενικευμένο καθεστώς ανομίας που οφείλεται στην παντελή έλλειψη αξιολόγησης και ελέγχου.
Επί χρόνια, σε κάθε προσπάθεια αλλαγής δημιουργούνται πολώσεις και συγκρούσεις για το άσυλο και τους αιώνιους φοιτητές. Μπαίνουν διλήμματα που αποπροσανατολίζουν και ακυρώνουν μια συζήτηση πάνω σε θέσεις για τα πραγματικά προβλήματα του πανεπιστημίου. Θέματα που αφορούν στην οργάνωση των σπουδών, στην έλλειψη αριστείας, αξιολόγησης και αξιοκρατίας, στην έλλειψη ανταγωνιστικότητας σε θέματα έρευνας και παραγωγής γνώσης, στην έλλειψη σύνδεσης με την αγορά εργασίας, στο κύρος, την εξωστρέφεια και τη διεθνή αναγνώριση που αμφισβητούνται. Το θετικό και αποδοτικό έργο που φυσικά υπάρχει -και οφείλεται αποκλειστικά στην αγωνία και αίσθηση καθήκοντος καθηγητών και φοιτητών – αμαυρώνεται από αρνητικά φαινόμενα που μένουν ατιμώρητα και πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα.
Το πρόβλημα των πολλών φοιτητών και φοιτητριών σήμερα είναι ότι μπαίνουν – μετά από πολύ δουλειά και κόπο – σε ένα πανεπιστήμιο που όχι μόνο δεν έχει τις υποδομές που θα έπρεπε, αλλά ταυτόχρονα είναι αισθητικά υποβαθμισμένο, μουτζουρωμένο και απωθητικό. Αισθάνονται ότι καθηγητές τους δεν είναι κοντά τους και δεν ενδιαφέρονται γι΄ αυτούς. Οι σπουδές τους τραβάνε σε μάκρος γιατί δεν υπάρχουν κανόνες και όρια και κυρίως έχουν τεράστια ανασφάλεια για το αντίκρισμα του πτυχίου τους.
Αντίστοιχα, οι καθηγητές αισθάνονται αβοήθητοι, σε πελάγη ελλείψεων και γραφειοκρατίας, σε πελατειακά συστήματα και με ελάχιστη αναγνώριση των προσπαθειών τους και σημαντικών επιτευγμάτων τους, με αποτέλεσμα να οδηγούνται σε εσωστρέφεια, απομόνωση και άρνηση συμμετοχής στα κοινά, γεγονός που συχνά οδηγεί στην ανάδειξη των δυναμικών μειοψηφιών.
Αυτά είναι τα βασικά προβλήματα που θέλουμε να αντιμετωπίσουμε:
Αλλάζοντας ριζικά την οργάνωση σπουδών, ώστε το πτυχίο να έχει αξία.
Αλλάζοντας το μοντέλο διοίκησης, ώστε ο πρύτανης να είναι ακαδημαϊκός ηγέτης αφοσιωμένος και απερίσπαστος στο ακαδημαϊκό και ερευνητικό έργο του Πανεπιστημίου – γιατί ξεχάσαμε ότι αυτή είναι η αποστολή του – και το ανεξάρτητο από ψήφους και συστήματα διαπλοκής, Συμβούλιο του Ιδρύματος να θέτει στόχους και να προωθεί την κοινωνική λογοδοσία και τον έλεγχο σε κάθε ίδρυμα. Να αποκαταστήσει την ελεύθερη διακίνηση ιδεών και προσώπων στους χώρους του, να προστατεύει τη δημόσια περιουσία με υπηρεσίες φύλαξης, να εξασφαλίσει ένα ελεύθερο, ανοικτό και ασφαλές, δημόσιο εκπαιδευτικό ίδρυμα στο οποίο θα υπάρχουν εσωτερικοί κανόνες από τη χρηματοδότηση και συμμετοχή στις εξετάσεις μέχρι την είσοδο στα κτίρια Αλλάζοντας, τέλος, τα ΑΕΙ ώστε να παρέχουν πραγματική παιδεία και εκπαίδευση.
3) Πιστεύετε ότι η προωθούμενη μεταρρύθμιση θα βγει αλώβητη από τις μυλόπετρες της πόλωσης;
Τα τελευταία γεγονότα απέδειξαν, με τον πλέον σαφή τρόπο, ότι οι συγκεκριμένοι που,- αν και προσπάθησαν πολύ, δεν μπόρεσαν από τον Σεπτέμβρη μέχρι σήμερα να κλείσουν τα πανεπιστήμια και να προκαλέσουν αναταραχή – επιχείρησαν με οργανωμένο σχέδιο να επαναφέρουν το θέμα «άσυλο» με τον πλέον δραματικό τρόπο, συνδέοντάς το με το εκρηκτικό θέμα της παράνομης μετανάστευσης.
Τα πράγματα είναι καθαρά. Κάποιοι θέλουν να τορπιλίσουν κάθε αλλαγή πυροδοτώντας το κλίμα με τον γνωστό άγονο διάλογο «άσυλο ή μη άσυλο» και παραμερίζοντας την πραγματική ανάγκη για αλλαγή προς όφελος των φοιτητών και της κοινωνίας. Όμως, είναι η κοινωνία, ο Έλληνας φορολογούμενος, που πάντα πληρώνει τον λογαριασμό, και αυτός ζητά ριζική και βαθειά αλλαγή. Είναι επιλογή μας ο διάλογος για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, να μην «ασυλοποιηθεί» να μην «συριζοποιηθεί», να μείνει έξω από την πόλωση, και να βασιστεί πάνω σε προτάσεις που απαντούν στις αγωνίες της κοινωνίας μας, που πλήττεται πανταχόθεν.
4) Η κυβέρνηση κατηγορήθηκε ότι δεν έδειξε τα απαιτούμενα αντανακλαστικά στη διευθέτηση του ζητήματος της Νομικής. Τι λέτε;
Το πρόβλημα αντιμετωπίστηκε σε τρείς μέρες, χωρίς ν’ ανοίξει μύτη και χωρίς η Αθήνα να θυμίζει Κάιρο, όπως ενδεχομένως απέβλεπαν οι πρωταγωνιστές. Στην επιχείρηση πυροδότησης ανεξέλεγκτων καταστάσεων μέσα στο πανεπιστήμιο, στην καρδιά της Αθήνας, αντιπαραθέσαμε ψυχραιμία και αποφασιστικότητα. Αποσοβήθηκε στη συγκεκριμένη φάση μια μείζων κρίση με σεβασμό στη νομιμότητα αλλά και στον πόνο και στα αδιέξοδα ανθρώπων, που χρησιμοποιήθηκαν χωρίς ενδοιασμό.
Δεν παραλείπω την συνεισφορά των πρυτανικών αρχών, που στο τέλος ανέλαβαν τις ευθύνες τους, και κράτησαν τον διάλογο ανοικτό προτείνοντας εναλλακτικές λύσεις.
5) Ποια λύση θα δοθεί για τους 250 μετανάστες σε 15 ημέρες;
Από δω και πέρα δεν μπορεί παρά να εφαρμοστεί ο πρόσφατα ψηφισμένος Ν.3709 για τη μετανάστευση.
6) Κυρία Διαμαντοπούλου, πολλά ακούγονται για τις αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, όμως μέχρι στιγμή ο μέσος Έλληνας βλέπει μόνο μία κόντρα ανάμεσα στο υπουργείο σας και τους πρυτάνεις.
Είναι σε εξέλιξη διάλογος με τα κόμματα στη διακομματική επιτροπή – που θεσμοθετήθηκε το 1985 και φέτος λειτούργησε για πρώτη φορά -διάλογος στο ΕΣΥΠ (Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας) στο οποίο συμμετέχουν εκπαιδευτικοί και κοινωνικοί φορείς, διάλογος στο διαδίκτυο, ενώ παράλληλα διοργανώνονται από φορείς, ινστιτούτα και πανεπιστήμια και ΤΕΙ, συζητήσεις σε όλη την Ελλάδα.
Έχω ήδη προτάσεις από Πανεπιστήμια και ΤΕΙ που δούλεψαν πάνω στο κείμενο διαβούλευσης ή κατέθεσαν δικές τους προτάσεις. Υπάρχουν 400 προτάσεις στο διαδίκτυο πάνω στο κείμενο, ενώ είναι εντυπωσιακές και οι προτάσεις που έρχονται από φοιτητές.
Ο διάλογος είναι και ευρύς και ειλικρινής. Συνδικαλιστικού τύπου αρνήσεις, απορρίψεις και γενικολογίες που αναλύουν το αυτονόητο, δεν είναι ούτε αποδεκτές, ούτε καν ανεκτές από μια κοινωνία που θέλει αλλαγές εδώ και τώρα.
Η τριτοβάθμια εκπαίδευση έχει μεγάλο πλούτο σε ανθρώπινο δυναμικό. Λαμπροί επιστήμονες, σπουδαίοι ερευνητές, άνθρωποι που θέλουν να προσφέρουν πνίγονται μέσα στη μιζέρια ενός προβληματικού συστήματος και πρέπει να απελευθερωθούν. Είναι η ελπίδα μας. Σ’ αυτούς βασίζω την πίστη μου ότι όλα μπορούν να αλλάξουν και γρήγορα.
Τα πανεπιστήμια ανήκουν στον ελληνικό λαό και οφείλουμε να ακούσουμε όλους – τους καθηγητές, τους φοιτητές, τους γονείς, τους εργαζόμενους, τις παραγωγικές τάξεις, τις πνευματικές δυνάμεις. Το νέο Πανεπιστήμιο, και το νέο ΤΕΙ – που πρέπει επιτέλους να βρει τον διακριτό του ρόλο – πρέπει να απαντά στις αγωνίες των γονιών που θέλουν για τα παιδιά τους το καλύτερο και σήμερα συχνά αναγκάζονται λόγω των συνθηκών να τα στέλνουν στην άλλη άκρη του κόσμου. Ας μην ξεχνάμε ότι η σωστά εκπαιδευμένη νέα γενιά αντιπροσωπεύει το μέλλον και την ελπίδα της χώρας.
7) Το κεντρικό σύνθημα που προβάλλετε για την μεταρρύθμιση στην παιδεία είναι το «αλλάζουμε παιδεία, αλλάζουμε την Ελλάδα». Μήπως είναι λίγο εξιδανικευμένο;
«Αλλάζουμε παιδεία, αλλάζουμε την Ελλάδα». Δηλαδή αποκτούμε νέα γνώση, καλλιεργούμε μια νέα νοοτροπία και δεν αφήνουμε την Ελλάδα να μοιάζει με σταματημένο ρολόι.
Οι μεγάλες προκλήσεις δεν αντιμετωπίζονται με στερεότυπα και ιδεοληψίες του παρελθόντος. π.χ. δεν μπορεί σήμερα να συζητάμε το ακαδημαϊκό άσυλο, τη βουλευτική ασυλία, το πολιτικό άσυλο για πρόσφυγες και μετανάστες, με όρους περασμένων δεκαετιών. Χρειάζεται ένας συνολικός θεσμικός ανασχεδιασμός που θα δίνει απαντήσεις με σύγχρονους όρους. Τίποτε όμως δεν μπορεί να γίνει χωρίς αλλαγές στην παιδεία και το εκπαιδευτικό σύστημα.
8) Πώς θα πείσετε δάσκαλους και καθηγητές ότι δεν πρέπει να ανησυχούν για τις συγχωνεύσεις των σχολείων;
Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές με την εμπειρία τους είναι οι κατ’ εξοχήν σύμμαχοι μας στην προσπάθεια να δημιουργήσουμε τους βέλτιστους παιδαγωγικά όρους προς όφελος των παιδιών. Το «πρώτα ο μαθητής» ισχύει και εδώ. Στη συνεργασία μας με την τοπική αυτοδιοίκηση και τους γονείς γίνεται σαφές ότι οι δυνατότητες και η προοπτική του νέου σχολείου πρέπει να είναι εφαρμόσιμες παντού. Τα κριτήρια των συνενώσεων είναι καθαρά παιδαγωγικά, και εδώ συνεκτιμώνται ο αναγκαίος χρόνος μετακίνησης, οι αποστάσεις και οι περιορισμοί της νησιωτικής και ορεινής Ελλάδας.