ΑΝΝΑΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ
ΑΝΝΑΟι αποφάσεις κορυφής του Μαρτίου στις Βρυξέλλες αποτελούν κατά γενική ομολογία σημείο καμπής και για τη χώρα μας. Είναι ενδεικτικό ότι αν τα πράγματα δεν πάνε καλά, ο κ. Προβόπουλος πρόβλεψε έναν εφιαλτικό για την Ελλάδα δεύτερο γύρο κερδοσκοπικών επιθέσεων από τις αγορές. Ποιες είναι οι δικές σας εκτιμήσεις;
Προσπαθούμε για το καλύτερο αλλά οφείλουμε πάντα να είμαστε προετοιμασμένοι και για το χειρότερο. Αυτό είναι και το νόημα της τιτάνιας προσπάθειας που καταβάλλει εδώ κι ένα χρόνο ο πρωθυπουργός δουλεύοντας μεθοδικά, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες και εξηγώντας την ελληνική επιχειρηματολογία σε όλα τα διεθνή και ευρωπαϊκά κέντρα αποφάσεων.
Πράγματι, οι ευρωπαϊκές διαπραγματεύσεις του Μαρτίου είναι δύσκολες και κρίσιμες κυρίως γιατί αφορούν στην ουσία την αρχιτεκτονική μιας νέας κοινής οικονομικής διακυβέρνησης. Δεν είναι ούτε κάτι απλό, ούτε κάτι εύκολο. Το ότι τα ενδιαφέροντα της Ελλάδας είναι μέρος μιας συμφωνίας δυσβάσταχτης για πολλές χώρες, το κάνουν ακόμη πιο σύνθετο.
Εκτιμώ πως το διαπραγματευτικό μας πλεονέκτημα βασίζεται στο ότι οι κίνδυνοι των κερδοσκοπικών επιθέσεων δεν αφορούν απλά την Ελλάδα που εν πάση περιπτώσει είναι μια μικρή αγορά, αλλά έναν μεγάλο αριθμό χωρών και σε κάθε περίπτωση το σύνολο του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος.
Άλλωστε n Ελλάδα, σήμερα και για όσο ισχύει το Μνημόνιο και ο δανεισμός από την τρόικα είναι προστατευμένη από τις κερδοσκοπικές επιθέσεις. Το ερώτημα, βεβαίως, είναι τι θα γίνει μετά τη λήξη του δανεισμού από την τρόικα και κατά πόσον οι αποφάσεις του Μαρτίου θα επιτρέψουν τη βιώσιμη εξυπηρέτηση του χρέους μας. Θέλω να πιστεύω ότι πράγματι οι αποφάσεις θα είναι σημαντικές για το κοινό ευρωπαϊκό μέλλον και παρά το γεγονός ότι δεν θα τύχουμε κάποιας ειδικής ρύθμισης, η ένταξη του ελληνικού προβλήματος σε μια συνολική ευρωπαϊκή διευθέτηση θα μεταδώσει αναμφίβολα ένα σαφές μήνυμα προς τις αγορές.
Η κ. Μέρκελ -μαζί με τον κ. Σαρκοζί- προτείνει την υιοθέτηση ενός συμφώνου ανταγωνιστικότητας, που να κάνει την Ευρωζώνη πιο ανταγωνιστική απέναντι στις άλλες μεγάλες δυνάμεις της παγκόσμιας αγοράς, με λιγότερες ανισότητες μεταξύ των χωρών-μελών. Κάποιοι ωστόσο αντιτείνουν πως θα φορέσουμε ένα γερμανικό κοστούμι που εμάς δεν μας πάει… Τι λέτε γι’ αυτό;
Το 1999 ήμουν Επίτροπος της Ε.Ε. όταν υπεγράφη το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης στην περίφημη σύνοδο της Λισαβόνας. Το σύμφωνο αυτό είχε θέσει ως στόχους το να γίνει η Ευρώπη η πιο ανταγωνιστική οικονομία της γνώσης με πλήρη απασχόληση το 2010. Ένας από τους όρους για την επίτευξη του στόχου ήταν η ανάπτυξη να είναι σε ετήσια βάση τουλάχιστον 3%.
Τι τραγική ειρωνεία! Η μόνη χώρα που είχε ανάπτυξη πάνω από 3% ήταν η Ελλάδα! Ας διδαχθούμε από αυτή τη δεκαετία που οδήγησε στα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα. Κανείς δεν προέβλεψε την κρίση και τις εξελίξεις, όπως κανείς δεν προέβλεψε την εξέγερση της Βόρειας Αφρικής. Η συνθετότητα της πραγματικότητας είναι απείρως μεγαλύτερη από τη συνθετότητα των θεωριών και των εργαλείων ανάλυσης. Κατά την άποψή μου, λοιπόν, ακόμη κι όταν είσαι γυμνός δεν είναι λύση το δανεικό κουστούμι. Μακρόπνοη και βιώσιμη λύση μπορεί να είναι μόνο ένα ρεαλιστικό και ευέλικτο ευρωπαϊκό σχέδιο, βασισμένο σε εθνικό «πατρόν», με απλούς στόχους που προϋποθέτει κοινή οικονομική διακυβέρνηση σε βασικά θέματα και θεωρώ ένα από αυτά τον κοινό τρόπο φορολόγησης των επιχειρήσεων.
Κλείνει σχεδόν ένας χρόνος από την υιοθέτηση του Μνημονίου. Τι είναι τελικά ευχή ή κατάρα για τη χώρα μας; Βοήθησε την Ελλάδα ή μήπως δικαιώνεται η Νέα Δημοκρατία που το καταψήφισε;
Αν στόχος της Νέας Δημοκρατίας ήταν να μοιάζει με συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ, τότε ασφαλώς δικαιώνεται. Αν μιλάμε όμως με όρους εθνικής ευθύνης, τότε θα πρέπει να απαντήσουν καθαρά και χωρίς περιστροφές: Θα άντεχε ο ελληνικός λαός την πτώχευση; Διότι περί αυτού επρόκειτο και όσοι κάνουν πως δεν το κατάλαβαν, εκτίθενται ως κακοί ηθοποιοί. Από κει και πέρα, το Μνημόνιο προφανώς ξεσηκώνει αντιδράσεις, οι οποίες όμως δεν ξεφεύγουν από τη γνωστή «επαναστατική» ρητορική της διαπίστωσης, της καταγγελίας, του μαξιμαλισμού και της αοριστολογίας που μας διακατέχει ως πολιτικό σύστημα σχεδόν δύο αιώνες και δυστυχώς μέχρι σήμερα επιβραβεύεται. Όμως, οι κορόνες άρνησης κάθε ρεαλιστικής διεξόδου είναι χάδι στο «εγώ» του Έλληνα και θηλιά στο λαιμό της Ελλάδας.
Μιας και ο λόγος για το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η κυβέρνηση δέχεται μπαράζ επικρίσεων από τη Νέα Δημοκρατία με αφορμή τις αποκαλύψεις με τις συνομιλίες του πρωθυπουργού με τον Ντομινίκ Στρος-Καν ότι η εμπλοκή του ΔΝΤ στη χορήγηση του δανείου ήταν προ-αποφασισμένη και προσχεδιασμένη. Ποια είναι η απάντησή σας;
Θεωρώ όλη αυτή τη συζήτηση ως μικροκομματικό αντιπερισπασμό και μαρτυράει την άγνοια λειτουργίας ενός ηγέτη στο διεθνές περιβάλλον. Ο πρωθυπουργός ήταν υποχρεωμένος να έρθει σε επαφή από τη πρώτη στιγμή με όλους τους διεθνείς οργανισμούς και να εξετάσει όλα τα πιθανά σενάρια και λύσεις έχοντας μπροστά του τα αποτελέσματα μιας καταστροφικής διακυβέρνησης και μια επερχόμενης οικονομικής κρίσης τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και διεθνές περιβάλλον. Δεν ξέρω αν μετρώνται στα δάχτυλα του ενός χεριού οι Έλληνες πολιτικοί που μπορούν να κινηθούν αποτελεσματικά και με ταχύτητα στο διεθνές περιβάλλον.
Είστε αποφασισμένη να προωθήσετε τις αλλαγές στα ΑΕΙ χωρίς εκπτώσεις στις βασικές προδιαγραφές, παρά τις πιθανές αντιδράσεις που θα εκδηλωθούν; Πότε θα ψηφιστεί ο νέος νόμος;
Είμαι αποφασισμένη, και έχουμε ξεκινήσει και προχωράμε σε αλλαγές οε Δημοτικό -Γυμνάσιο – Λύκειο – ΤΕΙ – Πανεπιστήμιο. Αλλαγές τις οποίες απαιτεί η ελληνική κοινωνία, έχουν προχωρήσει δε σε όλες σης ανεπτυγμένες χώρες και σταμάτησαν στην Ελλάδα λόγω των γνωστών αντιδράσεων που κοιτούν πάντα το δικό τους δεντράκι και όχι το δάσος που ανήκει σε όλους. Ο ακριβής χρόνος υλοποίησης εξαρτάται από την ατζέντα της κυβέρνησης και τον προγραμματισμένο συντονισμό που λαμβάνει υπόψη του όλες τις υποχρεώσεις και τις χρονικές προτεραιότητες.
Γινόμαστε μάρτυρες κινημάτων ανυπακοής. Μήπως η έκταση της κρίσης δικαιολογεί τα κινήματα αυτά;
Γνωρίζουμε όλοι ότι δεν υπάρχει τίποτα δωρεάν, πάντα κάποιοι καλούνται να πληρώσουν. Είναι η γνωστή και καταστρεπτική συνταγή επιπολαιότητας με την οποία πορευτήκαμε για χρόνια. Όσο για την Αριστερά έχοντας πλήρη έλλειψη εναλλακτικής πρότασης αλλά όπως φαίνεται και σεβασμού στην κοινοβουλευτική δημοκρατία, προχωρεί σε ακραίες συμπεριφορές και μηδενισμό με επικίνδυνο τρόπο. Και λέω επικίνδυνο, γιατί γνωρίζουμε όλοι πως ο κόσμος είναι οργισμένος και ότι είναι πιο εύκολο να πετάξει πέτρες από το να σπρώξει το βράχο. Η Αριστερά επιλέγει το πρώτο, κάνοντας πως δεν καταλαβαίνει ότι ο βράχος θα πέσει πάνω μας.
Η αίσθηση που υπάρχει σε μεγάλη μερίδα των πολιτών είναι ότι, τελικά, το πολιτικό σύστημα δεν μπορεί να αντέξει αν δεν απαλλαγεί από τα πελατειακά σύνδρομά του.
Είναι αλήθεια πως τα προβλήματα δεν μπορούν να λυθούν με τις πρακτικές και το επίπεδο της σκέψης που τα δημιούργησε. Πρέπει να αλλάξουμε επίπεδο. Αυτό σημαίνει παιδεία, ήθος, παρακολούθηση του διεθνούς περιβάλλοντος, βαθιά γνώση, δυνατότητα σύνθεσης, αποφασιστικότητα, επικοινωνία, δυνατότητα διαχείρισης κρίσεων, διοικητική επάρκεια, σεβασμό του αντιπάλου και ένα τεράστιο αυτί για να ακούς τα πάντα ώστε να μην απομονώνεσαι από τον κόσμο στο όνομα του οποίου λειτουργείς και ο οποίος απαιτεί από σένα όλα τα παραπάνω. Πρέπει να γνωρίζεις μέχρι «πού» προχωρείς και «πού» υποχωρείς. Γι’ αυτό επιμένω πως είναι ζήτημα και προσωπικής ευθύνης να σπάσεις έμπρακτα την αλυσίδα των αρνητικών στερεοτύπων, με τα οποία έχει συνδεθεί μέρος του πολιτικού κόσμου.
Υπάρχει η αίσθηση στην κοινή γνώμη ότι η κυβέρνηση είναι πλέον δύο ταχυτήτων: Είναι δύο-τρεις υπουργοί που σηκώνουν το «σταυρό του μαρτυρίου» για την προώθηση των επώδυνων αλλαγών και οι άλλοι που κρατούν αποστάσεις ασφαλείας από τα δύσκολα, αποφεύγοντας το πολιτικό κόστος και προσβλέποντας στην «επόμενη μέρα». Μπορεί έτσι να προχωρήσει η κυβέρνηση;
Υπάρχουν έξι χαρτοφυλάκια, τα οποία εκ του αντικειμένου τους και όχι εκ φύσεως ή στάσεως των υπουργών, είναι στην πρώτη γραμμή των διαρθρωτικών αλλαγών και της μείωσης των δαπανών. Το σύνολο, όμως, του υπουργικού συμβουλίου συναποφασίζει, παίρνει την ευθύνη ακόμα και για μέτρα ή νομοσχέδια που δεν έχει τον αντικειμενικά απαιτούμενο χρόνο να μελετήσει σε βάθος. Αυτή την ανάληψη ευθύνης, όχι βεβαίως ως βουβά πρόσωπα αλλά με παρεμβάσεις και προτάσεις δεν πρέπει να την υποτιμά κανείς. Σε ό,τι με αφορά και ενώ το χαρτοφυλάκιό μου δεν βρίσκεται στην κεντρική εικόνα αλλά ταυτόχρονα αποτελεί τον πυρήνα του κεντρικού εθνικού στόχου, δεν έπαψα ούτε στιγμή να αναγνωρίζω την τεράστια προσπάθεια του οικονομικού επιτελείου, θα ήταν ανθρωπίνως αδύνατον να μην κάνει λάθη και που είναι πολιτικά βολικό να γίνεται «σάκος του μποξ».
Πού αποδίδετε τα φαινόμενα αποσυντονισμού και κακής διαχείρισης κρίσιμων θεμάτων όπως αυτό της αξιοποίησης των ακινήτων του Δημοσίου ύψους 50 δισ. ευρώ ή το αλαλούμ με τους ημιυπαίθριους; Γιατί δεν λειτουργούν τα θεσμοθετημένα κέντρα συντονισμού και επικοινωνίας; Τι δεν πάει καλά;
Σε μια κυβέρνηση που οι αποφάσεις και τα γεγονότα κινούνται με κινηματογραφική ταχύτητα, ο συντονισμός είναι το πιο δύσκολο και απαιτητικό έργο. Εκτιμώ ότι είναι μια από τις προτεραιότητες του πρωθυπουργού να αντιμετωπιστεί με πιο αποτελεσματικό τρόπο, μετά την εμπειρία αυτού του διαστήματος.
θεωρείτε ότι μετά την αρνητική δημοσιότητα της αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας θα μπορέσει να προχωρήσει ο μεγάλος αυτός στόχος; Συμφωνείτε με τις διαδικασίες και τις επιλογές για το Ελληνικό ή υπάρχει κίνδυνος να μείνει ως άλλη μια εξαγγελία;
Η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας πρέπει να είναι ο κεντρικός στόχος και γι’ αυτό πρέπει να χρησιμοποιηθεί διεθνής εμπειρία, ειδικοί άνθρωποι και όλα τα δυνατά θεσμικά εργαλεία. Ο υπεύθυνος υπουργός έχει διεθνή εμπειρία, γνώση της διοίκησης και είναι ο ίδιος διακεκριμένος νομικός. Όσον αφορά στο Ελληνικό η διατυπωμένη πρότασή μου αφορά στο συνδυασμό της επένδυσης με τη δυνατότητα να απαλλοτριωθούν και να χρησιμοποιηθούν ως χώροι πρασίνου επιλεγμένα οικοδομικά τετράγωνα στην πόλη της Αθήνας. Αν μέσα από ης τεράστιες δυνατότητες που δίνει το Ελληνικό δεν αντιμετωπίσουμε και την παρηκμασμένη οικολογικά πόλη της Αθήνας δεν βλέπω τα επόμενα 15 χρόνια άλλη λύση. Αυτή η πρόταση έχει αναπτυχθεί και έχει συζητηθεί από πολλούς και θεωρώ δεδομένο ότι θα μπει στο τραπέζι.
Κάποιοι διακρίνουν βάθεμα του ρήγματος μέσα στην κυβερνητική παράταξη σε ό,τι αφορά την εφαρμοζόμενη πολιτική. Είναι ενδεικτικές οι δηλώσεις ανυπακοής, για παράδειγμα κορυφαίων συνδικαλιστικών στελεχών του ΠΑΣΟΚ ή οι απειλές της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ για κατέβασμα των διακοπτών. Ως πότε μπορεί η κυβέρνηση να ισορροπεί σε τεντωμένο σχοινί;
Είναι n ώρα του καθρέπτη για όλους. Διότι δεν είναι μόνο το πολιτικό σύστημα που χρειάζεται σκληρή αυτοκριτική και αλλαγή πορείας, συμβαίνει το ίδιο, ίσως και σε μεγαλύτερο βαθμό, με το συνδικαλιστικό σύστημα. Όταν έχουν μειωθεί οι μισθοί των συνταξιούχων και των δασκάλων, δεν μπορεί η ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ να απειλεί! Ουσιαστικά απειλεί τον εαυτό της με απόλυτη απαξίωση στα μάτια του ελληνικού λαού.
Μήπως έφτασε η ώρα να πάρει ο ίδιος ο πρωθυπουργός πρωτοβουλίες ανασύνταξης; Πολλοί κάνουν λόγο για την ανάγκη ενός νέου ανασχηματισμού…
Δεν ανήκω σε αυτούς.
Θα ήταν οι εκλογές η λύση στο πολιτικό πρόβλημα της χώρας; Και δεν το ρωτώ μόνο με την έννοια μιας ανανέωσης της λαϊκής εντολής αλλά και ως κίνηση αδυναμίας να προχωρήσει το ΠΑΣΟΚ στα δύσκολα που έρχονται. Ας μην ξεχνάμε ότι μας περιμένει ένα πρόγραμμα μείωσης του ελλείμματος κατά 12 δισ. ευρώ, που πρέπει να ψηφιστεί το Μάιο, την ώρα που δεν υπάρχουν στον ορίζοντα προοπτικές ανάπτυξης.
Είμαι πεπεισμένη, έχοντας υπόψη μου τα σημερινά δεδομένα, ότι οι εκλογές όχι μόνο δεν θα φέρουν λύση αλλά θα δημιουργήσουν κενό πολιτικής για ένα διάστημα στο εσωτερικό, αμφισβήτηση και αμφιβολία για την πορεία της χώρας, στο εξωτερικό. Αυτό το κόστος δεν το αντέχει κανένας.