Σημεία συνέντευξης στην πρωινή εκπομπή της ΝΕΤ

Σημεία συνέντευξης της Υπουργού Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, Άννας Διαμαντοπούλου, στην πρωινή εκπομπή της ΝΕΤ και στους δημοσιογράφους Βαγγέλη Γιακουμή και Γιώργο Τερζή

Για τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και την αναγκαιότητα των συνεδριάσεων του ΚΤΕ:

Ο Κοινοβουλευτικός Τομέας Εργασίας του ΠΑΣΟΚ συνδιαμορφώνει άποψη με τον Υπουργό καθώς οι βουλευτές έχουν το βάρος της υποστήριξης κάθε πολιτικής και στις περιφέρειές τους και με την ψήφο τους στη Βουλή. Είναι υγιές για τη Δημοκρατία και το εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ να υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις.

Η παρουσία των βουλευτών με τις προτάσεις τους είναι απολύτως απαραίτητη και κατανοητή γιατί είναι αυτοί που καλούνται να εφαρμόσουν την απόφαση που λαμβάνει ο κάθε Υπουργός. Ο πρώτος που υφίσταται τις αντιδράσεις του κόσμου είναι ο βουλευτής. Το ΠΑΣΟΚ χρωστάει πολλά στους βουλευτές του, σήκωσαν ένα τεράστιο πολιτικό βάρος γιατί είναι ιδιαίτερα δύσκολο να είσαι βουλευτής συμπολίτευσης σήμερα. Ακόμα και όσοι έκαναν έντονη κριτική, στο τέλος υποστήριξαν την κυβέρνηση, ώστε να περάσει μια συνολική πολιτική. Δεν γίνεται να περνούν τόσο μεγάλες αλλαγές με «τη σιωπή των αμνών». Δηλαδή να αποφασίζουν κάτι οι Υπουργοί, να το ανακοινώνουν και οι βουλευτές να το ψηφίζουν. Δεν είναι αυτό Δημοκρατία, ούτε είναι μέσα στην κουλτούρα ανθρώπων που είναι μάχιμοι τόσα χρόνια.

Για την παρούσα κατάσταση στα ΑΕΙ:

Η πολιτική είναι για να αλλάζει δραστικά τα δεδομένα. Θεωρώ ότι όλοι έχουμε ωριμάσει, πολίτες και πολιτικοί, για να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν πάει άλλο σε πολλούς τομείς. Ο χώρος της Ανώτατης Εκπαίδευσης είναι ένας από αυτούς.

Στα ελληνικά Πανεπιστήμια και ΤΕΙ, παρά τα προβλήματα, ένας φοιτητής έχει πολλές θετικές εμπειρίες. Η υποδοχή στα Ιδρύματα, η έλλειψη καθαριότητας και τα τραπεζάκια είναι μια μεγάλη παθογένεια και δεν μπορούμε αυτά τα προβλήματα, ούτε να τα ωραιοποιούμε, ούτε να τα κρύβουμε. Όμως, στο συγκεκριμένο πανεπιστημιακό περιβάλλον, έχουμε και εξαιρετικές επιδόσεις, νησίδες αριστείας στην Έρευνα και την Καινοτομία, κορυφαίους καθηγητές και φοιτητές με διακρίσεις. Να μην ξεκινάμε από μια μαύρη εικόνα.

Για τις φοιτητικές παρατάξεις:

Οι παρατάξεις δεν θα έχουν λόγο στη διοίκηση και στα μαθήματα των Πανεπιστήμιων και των ΤΕΙ. Οι παρατάξεις είναι ελεύθερες να αναπτυχθούν και να κάνουν ό,τι θέλουν στους φοιτητικούς συλλόγους. Το πρώτο διοικητικό μοντέλο στα Πανεπιστήμια ήταν το 1932, το βαυαρικό, ακολούθησε το 1982 το μοντέλο που έχουμε μέχρι σήμερα με κάποιες παρεμβάσεις . Δηλαδή υπάρχει εκλογική συμμετοχή των πάντων που οδήγησε σε άκρατο κομματισμό, που με λάθος τρόπο, -και δεν σημαίνει ότι βρίσκονται πάντα τα κόμματα πίσω από τις παρατάξεις- διαδραματίζουν ένα ρόλο που δεν είναι αυτός που έχουν οι φοιτητές σε όλα τα Πανεπιστήμια του κόσμου.

Σίγουρα δεν φταίνε οι φοιτητές, καθώς το σύστημα τους οδηγεί στο να δημιουργήσουν αυτές τις προϋποθέσεις λειτουργίας, ενώ το ίδιο συμβαίνει και με τους διδάσκοντες που αναγκάζονται να δημιουργήσουν εκλογικές ισορροπίες. Φτάσαμε σε κάποια Πανεπιστήμια και ΤΕΙ να γίνεται μόνο μια συνεχής εναλλαγή εκλογών και εξετάσεων. Το 1982 ο νόμος απαντούσε στη μεταδικτατορική εποχή, απαντούσε στην ανάγκη της κοινωνίας για Δημοκρατία και συμμετοχή. Υπήρχε τότε ένα αυταρχικό Πανεπιστήμιο και μια κοινωνία που είχε υποστεί τη χούντα. Σήμερα ο νόμος πρέπει να απαντήσει στα νέα δεδομένα χωρίς να χάσει το Πανεπιστήμιο το δημόσιο χαρακτήρα του.

Για την αξιολόγηση και χρηματοδότηση των Ιδρυμάτων:

Τι σημαίνει όμως ένα δημόσιο Πανεπιστήμιο; Εκτός από δημόσια χρηματοδότηση σημαίνει έλεγχο, λογοδοσία και αξιολόγηση για το έργο που επιτυγχάνεται με αυτή τη χρηματοδότηση, γιατί πρόκειται για χρήματα του ελληνικού λαού.

Στο νέο σύστημα για το οποίο υπάρχει συμφωνία στη Βουλή, η χρηματοδότηση στα Πανεπιστήμια θα έχει δύο μέρη: το ένα θα αφορά στη μισθοδοσία και στα αναγκαία λειτουργικά. Το άλλο μέρος θα αφορά στα ερευνητικά έργα, στις δημόσιες επενδύσεις, στις υποδομές, στα μεταπτυχιακά. Για το δεύτερο μέρος το Συμβούλιο Ιδρύματος θα κάνει ένα 4ετή σχεδιασμό, όπου θα καταγράφει τι επιπλέον ανάγκες έχει και τι θέλει το Πανεπιστήμιο, τεκμηριωμένα και όχι στη λογική του «κάνω ένα τμήμα γιατί το συμφώνησα με το Δήμαρχο ή το Βουλευτή».

Να πω εδώ ότι ο νόμος της κυρία Γιαννάκου βοήθησε, έβαλε μια νέα λογική. Μπορεί να μην υλοποιήθηκε, αλλά έθεσε ζητήματα όπως η αξιολόγηση και ο 4ετής προγραμματισμός. Επίσης, είχε γίνει σοβαρή μελέτη από τον κύριο Ευθυμίου που είχε κάνει καταγραφή και προτάσεις για την περιφερειακή ανάπτυξη των Πανεπιστημίων. Τίποτα δεν γίνεται εκ του μηδενός. Θα χτίσουμε πάνω σε ό, τι θετικό υπάρχει. Στόχος αυτής της προσπάθειας θα είναι η Ανεξάρτητη Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας να γίνει και η Ανεξάρτητη Αρχή Χρηματοδότησης και να διαπραγματεύεται με το Πανεπιστήμιο τον 4ετή προγραμματισμό και προϋπολογισμό του. Κάθε χρόνο θα υπάρχει λογοδοσία του Πρύτανη στο Συμβούλιο για το πώς πάει το πρόγραμμα. Αν το Ίδρυμα δεν λειτουργήσει, σύμφωνα με το 4ετές πρόγραμμά του, δεν θα πάρει την επιπλέον χρηματοδότηση.

Αξιολόγηση σημαίνει και ότι ένα Ίδρυμα δεν μπορεί να λαμβάνει χρηματοδότηση ανεξέλεγκτα, ανεξαρτήτως αποτελεσμάτων. Πρόκειται για χρήματα του ελληνικού λαού που επενδύονται στην Παιδεία και θα πρέπει να έχουν αποτέλεσμα. Μιλάμε για δωρεάν Παιδεία χωρίς να σημαίνει ότι τα χρήματα πέφτουν από τον ουρανό. Δωρεάν σημαίνει ότι ο Έλληνας φορολογούμενος πληρώνει, ώστε να έχει ο φοιτητής υποδομές και συγγράμματα, για αυτό και η ελληνική κοινωνία που συμμετέχει θα πρέπει να κρίνει και να αξιολογεί αυτούς που διαχειρίζονται τα προνόμια της δωρεάν Παιδείας.

Για το Συμβούλιο Ιδρύματος:

Η βασική λογική είναι ότι θα έχουμε ένα Συμβούλιο στο οποίο συμμετέχουν και εξωτερικοί. Γίνεται μια συζήτηση και με τους Πρυτάνεις για το αν πρέπει να υπάρχει ή όχι αυτό το Συμβούλιο. Χθες στη Βουλή υπήρξε συναίνεση για την αναγκαιότητα ύπαρξης αυτού του Συμβουλίου και με εξωτερικά μέλη.

Οι εξωτερικοί δεν θα είναι πρόσωπα που θα τοποθετεί ο Υπουργός ή κάποιος άλλος. Κανείς δεν μπορεί να παρέμβει γιατί υπάρχει το αυτοδιοίκητο. Τα Πανεπιστήμια και ΤΕΙ είναι αυτοδιοίκητα σύμφωνα με το Σύνταγμα, δεν είναι όμως αυτόνομα. Δεν αποφασίζουν μόνα τους το μοντέλο σύμφωνα με το οποίο θα διοικηθούν. Οφείλουν να κινούνται σύμφωνα με το Σύνταγμα, μέσα στο πλαίσιο που ορίζει η ίδια η Πολιτεία. Αυτό το πλαίσιο αλλάζει και ορίζει ότι θα υπάρχει ένα 15μελές Συμβούλιο Ιδρύματος.

Τα 7 μέλη θα εκλέγονται από συναδέλφους καθηγητές και το 8ο μέλος θα είναι φοιτητής εκλεγμένος από τους συμφοιτητές του -εκλεγμένος από ενιαία λίστα και όχι από παρατάξεις. Αυτοί οι 8 θα επιλέγουν άλλους 7 που θα είναι σημαίνουσες προσωπικότητες της κοινωνίας.

Στις 25 από τις 27 χώρες της Ευρώπης συμμετέχουν εξωπανεπιστημιακοί, γιατί θέλουν να φέρουν τις δυνάμεις της κοινωνίας μέσα στο Πανεπιστήμιο. Δεν υπάρχει κάτι μεμπτό στο να πάρεις ανθρώπους από το χώρο των υπηρεσιών, των Τεχνών, των Γραμμάτων κ.ο.κ. σημαίνουσες προσωπικότητες, που δεν θα ορίζει ο Υπουργός ή ο Πρωθυπουργός αλλά οι ίδιοι εκλεγμένοι Πανεπιστημιακοί.

Σε όσους θεωρούν ότι θα σχηματιστεί μια μειοψηφία που θα επιβάλλουν «τους κολλητούς τους», απαντώ ότι αυτό σημαίνει ότι δεν εμπιστεύονται καθόλου το ελληνικό Πανεπιστήμιο και ότι δεν πιστεύουν ότι υπάρχουν άνθρωποι που -όπως σε όλη την Ευρώπη- θα επιλέξουν τους καλύτερους. Οι εξωτερικοί δεν θα διοικούν. Θα συνεδριάζουν 5-6 φορές το χρόνο, έχοντας συγκεκριμένες ελεγκτικές αρμοδιότητες και θα παίζουν καθοριστικό ρόλο στην επιλογή του Πρύτανη.

Σχετικά με το χρόνο ψήφισης του νομοσχεδίου:

Από πέρυσι τον Ιούλιο παρουσιάσαμε όλους τους άξονες της μεταρρύθμισης και όλα τα θέματα που τώρα εξετάζονται με ένα συγκρουσιακό τρόπο. Ένα χρόνο τώρα συζητείται το νομοσχέδιο και θεωρούσαμε ότι θα ψηφιστεί το Μάρτιο. Εντωμεταξύ στη χώρα συνέβησαν πάρα πολλά γεγονότα, παραλίγο να χρεοκοπήσουμε και το πρόγραμμα της Βουλής άλλαξε. Τι θα πει γιατί το νομοσχέδιο ψηφίζεται μέσα στο καλοκαίρι; Η Βουλή λειτουργεί ως ολομέλεια. Δεν είναι το θερινό τμήμα. Η Βουλή είναι σε πλήρη λειτουργία. Όλο αυτό το διάστημα έχουμε απόψεις από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, με εξαντλητικό διάλογο στο διαδίκτυο 3 μήνες, με το Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας που συμμετέχουν όλα τα κόμματα, με συναντήσεις και συζητήσεις πλην του Σύριζα και του ΚΚΕ. Τελικά φέρνουμε το νομοσχέδιο τον Ιούλιο.

Η αιτιολογία για όσους μας κατηγορούν για το χρόνο ψήφισης του νομοσχεδίου ποιά είναι; Ότι δεν μπορούν να έρθουν να αντιδράσουν επειδή είναι διακοπές; Η χώρα, η Βουλή, τα Υπουργεία δεν σταματούν ένα λεπτό. Δεν καταλαβαίνω, αυτές τις αντιδράσεις με την έννοια ότι δεν πρόκειται για κάτι που φέραμε κρυφά.

Για το άσυλο

Ισχύει ό,τι ισχύει σε όλους τους δημόσιους χώρους. Η αστυνομία μπορεί να παρέμβει όταν υπάρχουν μείζονα ζητήματα . Στο Πανεπιστήμιο υπάρχει ακαδημαϊκή ελευθερία και πρέπει να υπάρχει η ακαδημαϊκή κατοχύρωση των ιδεών. Για αυτή την ελευθερία ιδεών είναι υπεύθυνος ο Πρύτανης. Κανείς δεν μπορεί να απαγορεύσει από κανένα να μιλήσει ελεύθερα μέσα στο Πανεπιστήμιο, δεν μπορεί κανείς να σταματήσει κάποιον να κάνει έρευνα, κάποια εκδήλωση ή άλλη διαδικασία. Ακαδημαϊκή ελευθερία είναι η ελεύθερη και απρόσκοπτη διακίνηση ιδεών, μέσα από επιστημονικό έργο, και όχι παραεμπόριο έξω από το Πανεπιστήμιο και όταν η αστυνομία πάει να συλλάβει αυτούς που το κάνουν να μπαίνουν μέσα στο Ίδρυμα για να μην συλληφθούν.

Για τους αιώνιους φοιτητές:

Όσοι μπαίνουν από φέτος είναι σαφές ότι οι σπουδές τους θα είναι ν+2. Μετά το ν+2 χάνονται τα φοιτητικά προνόμια. Αν είναι εργαζόμενοι φοιτητές υπάρχει το καθεστώς της μερικής φοίτησης που είναι 2ν. Σε όσους έχουν ξεπεράσει το προβλεπόμενο όριο, το Ίδρυμα θα ορίζει τις προϋποθέσεις για να δώσουν εξετάσεις και να πάρουν πτυχίο.

Για το ΑΕΙ που προωθεί το νομοσχέδιο:

Θέλουμε ένα καλό Πανεπιστήμιο και ένα καλό ΤΕΙ να δίνει στο φοιτητή όλα τα εφόδια που χρειάζεται στη ζωή του, ως ενεργός και ενήμερος πολίτης, ως ολοκληρωμένη προσωπικότητα και ως άνθρωπος που μπορεί να βρει δουλειά. Θέλουμε ο φοιτητής να μπαίνει στο Πανεπιστήμιο και να έχει οργανωμένες σπουδές, να γίνονται τα μαθήματα με συνέπεια, σε κατάλληλους χώρους, με τον καθηγητή παρόντα, με προαπαιτούμενα μαθήματα, με σαφή περιγραφή ωρών διδασκαλίας.

Δεν μπορεί κανείς να χρησιμοποιεί τους φοιτητές και να λέει ότι θα βγουν στο δρόμο το Σεπτέμβριο. Ποιός μιλάει εξ ονόματος τους; Βγήκαν οι δύο μεγάλες παρατάξεις και μας κατακεραύνωσαν και για το θέμα των εκλογών και για τις παρατάξεις στα ψηφοδέλτια. Κάποια κόμματα και ορισμένοι Πρυτάνεις το χρησιμοποίησαν αυτό. Όμως οι φοιτητές έχουν ως βασική επιλογή να λειτουργεί το Πανεπιστήμιο.