Ομιλία στο Συνέδριο της ΟΛΜΕ

Στις κοινωνίες μας είναι πλέον πολύ σημαντικό να μπορούμε να έχουμε επιστημονική γνώση και συνεισφορά. Η ΟΛΜΕ έχει δώσει πολύ σημαντικά δείγματα πολλά χρόνια σε αυτόν τον τομέα. Όταν γίνεται ένα Εκπαιδευτικό Συνέδριο γιατί καλούνται τα κόμματα; Και τι λέει κάποιος που εκφράζει ένα κόμμα; Εκτιμώ ότι είναι ένα πολύ σημαντικό ερώτημα για να προχωρήσουμε όλοι τον τρόπο με τον οποίον διεξάγεται ο δημόσιος διάλογος. Γιατί δημόσιος διάλογος δεν είναι μόνο η τηλεόραση και τα κανάλια, ούτε μόνο η Βουλή, ούτε μόνο ο εσωτερικός διάλογος των συνδικάτων, των κοινωνικών εταίρων, ή οι συγκρούσεις μεταξύ των επιμέρους φορέων.
Ένα Επιστημονικό Συνέδριο είναι μέρος ενός δημόσιου διαλόγου. Νομίζω όμως ότι έχουμε ωριμάσει όλοι πάρα πολύ και η ουσία ενός πολιτικού διαλόγου είναι πάντοτε να γίνεσαι όσο πιο συγκεκριμένος, όσο πιο σαφής, και να ανταποκρίνεσαι σε αυτό στο οποίο σε καλούν. Και θα πω και στον Πρόεδρο κ. Καλομοίρη, που έκανε μια πολύ μεγάλη πολιτική ανάλυση, στην οποία θα μπορούσε ο καθένας να απαντήσει και ίσως να υποχρεούται κιόλας, αλλά εκτιμώ ότι δεν θα ήταν το πλέον σημαντικό, το πλέον δημιουργικό σε αυτό το Συνέδριο. Εκτιμώ ότι βεβαίως η παιδεία είναι χώρος και ιδεολογικών και πολιτικών αντιπαραθέσεων. Ίσως είναι ο κατεξοχήν χώρος ιδεολογικών αντιπαραθέσεων, αυτό δε σημαίνει όμως ότι δεν μπορούν να διαμορφωθούν κοινωνικές συναινέσεις, ότι δεν υπάρχουν στοιχεία στα οποία μπορούμε να συμφωνήσουμε και στα οποία δημιουργικά να προσεγγίσουμε το αύριο. Αυτές οι συναινέσεις όμως απαιτούν πάρα πολύ σοβαρή και οργανωμένη δουλειά και η σοβαρή και οργανωμένη δουλειά γίνεται και μέσα από τέτοιου είδους Συνέδρια, όπου κατατίθενται προτάσεις. Ως Πολιτικοί, ως κόμματα τα οποία συμμετέχουν εδώ πάνω απ΄ όλα οφείλουμε να καταθέσουμε όραμα, στόχους, πολιτικές και μέτρα που εξυπηρετούν τους στόχους και τα οράματα. Το όραμα για την Ελλάδα του αύριο, για τη χώρα μας, όπως εμείς το περιγράφουμε στην πολιτική μας θέση, είναι μία Ελλάδα η οποία θα είναι μέσα στις πρώτες θέσεις της παγκόσμιας πρωτοπορίας στην κοινωνία της γνώσης. Η Ελλάδα είναι μια χώρα χωρίς φυσικούς πόρους, με μικρό μέγεθος, με μία θέση που ίσως δεν έχει τη σημασία που είχε στο παρελθόν, είναι μία χώρα με μεγάλη διασπορά, με μεγάλη ιστορία, είναι μία χώρα που για να διατηρήσει και να προχωρήσει μπροστά στην παγκόσμια και αναδιανομή και ιεράρχηση χωρών οφείλει να μπει στην κοινωνία της γνώσης. Είμαστε σήμερα; Όχι. Δυστυχώς η χώρα μας είναι στις τελευταίες θέσεις στην Ευρωπαϊκή ΈνωσηΕμείς πιστεύουμε ότι μέχρι το 2015 η Ελλάδα μπορεί να είναι μέσα στις τέσσερις πρώτες χώρες όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση στην κοινωνία της γνώσης η οποία μετράται με πολύ συγκεκριμένους δείκτες. Οι δείκτες αυτοί αφορούν και την κοινωνία της πληροφορίας, και τη λειτουργία της εκπαίδευσης και την αξιολόγησή της και βεβαίως μια σειρά άλλων πολιτικών που έχουν να κάνουν και με τις τηλεπικοινωνίες και με την ευρυζωνικότητα και με τις υποδομές και λοιπά.Αυτός ο στόχος να μπει η Ελλάδα στην πρωτοπορία της γνώσης εξυπηρετείται όπως είναι οφθαλμοφανές πρωτίστως από μεγάλες αλλαγές και αποτελεσματικότητα στο χώρο της παιδείας, όχι όμως μόνο. Δύο παραδείγματα που ετέθησαν και στη συζήτηση: Η θέση ενός κόμματος και η πολιτική που ασκείται στις τηλεπικοινωνίες, δηλαδή στις δημόσιες επενδύσεις στο χώρο της ευρυζωνικότητας, στις δημόσιες επενδύσεις στο χώρο που αφορά την πρόσβαση του συνόλου του πληθυσμού στην κοινωνία της πληροφορίας, έχει να κάνει με την πολιτική κάθε κόμματος για τις τηλεπικοινωνίες και για να γίνω πιο συγκεκριμένη για το ρόλο του ΟΤΕ και το ρόλο των δημοσίων επιλογών. Η πολιτική για τη μετανάστευση προφανώς κι έχει να κάνει με την εκπαίδευση και το πως αντιμετωπίζεται, προφανώς έχει να κάνει με τα προγράμματα σπουδών. Κύριε Πρόεδρε αναφερθήκατε στο σχολείο της Γκράβας. Νομίζω ότι είναι πιο ολοκληρωμένη η προσέγγιση, για να δούμε και τις ιδεολογικές και πολιτικές διαφορές, να θυμηθούμε ότι μέχρι το 2004 οι Δάσκαλοι στο σχολείο της Γκράβας, Δάσκαλοι με το «δέλτα» κεφαλαίο, που έχουν βραβευθεί σε παγκόσμιες και ελληνικές διοργανώσεις, ενισχύονταν οικονομικά, υποστηρίζονταν από τη Διεύθυνση Παιδείας κι από το Υπουργείο και ήταν Δάσκαλοι οι οποίοι έπαιρναν βραβεία παντού. Από το 2004 και μετά κυνηγιούνται, σταματούν τα προγράμματα. Δεν ξέρετε όλοι, οι περισσότεροι όμως γνωρίζετε ότι είναι ένα σχολείο στο οποίο έγιναν πολύ σημαντικές και καινοτόμες προσπάθειες για το θέμα των παιδιών των μεταναστών. Οι πολιτικές και ιδεολογικές διαφορές είναι μείζονες εδώ και αποτυπώνονται, επομένως είναι πολύ σημαντικό στο να συνεννοηθούμε και να δούμε οι μεγάλες κοινωνικές συναινέσεις που κατευθύνονται, για να αποτυπωθούν και στην παιδεία.Το Συνέδριο βασίζεται σε μια πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα. Εγώ πραγματικά θέλω ξανά να συγχαρώ, το είπε και ο συνάδελφος προηγουμένως της Νέας Δημοκρατίας, το ότι η βάση δεν είναι απλά προσεγγίσεις, έγινε μια έρευνα, το ΚΕΜΕΤΕ, υπάρχει μια πολύ σοβαρή δουλειά πίσω, υπάρχουν Επιτροπές Εκπαιδευτικών οι οποίες έχουν δουλέψει, άρα έχουμε την αποτύπωση της εμπειρίας και της γνώσης των κατεξοχήν ανθρώπων που γνωρίζουν την εκπαίδευση.Έρχομαι στα συγκεκριμένα ζητήματα που θέτει το Εκπαιδευτικό Συνέδριο και ξεκινούν από το πρόγραμμα και φτάνουν μέχρι το θέμα της εκπαίδευσης των Εκπαιδευτικών. Όσον αφορά το πρόγραμμα, απαιτείται βεβαίως ένα ενιαίο εθνικό πρόγραμμα, αναλυτικό πρόγραμμα το οποίο θα πρέπει να έχει και περιθώρια σχετικής ευελιξίας, που να αποτυπώνονται και να ενσωματώνονται και οι περιφερειακές ιδιαιτερότητες που έχουν να κάνουν με τον πολιτισμό και την ιστορία της κάθε περιοχής. Βεβαίως την ευθύνη του αναλυτικού ενιαίου προγράμματος την έχει κάθε φορά η κυβένηση με τους επιστημονικούς φορείς που πλαισιώνουν την κυβέρνηση αυτή. Υπάρχουν μέσα τα ερωτήματα για το θέμα της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, της αγωγής υγείας και της διαπολιτισμικότητας. Οι Εκπαιδευτικοί σε συντριπτική πλειοψηφία είναι θετικοί. Νομίζω ότι υπάρχουν και άλλα μεγάλα ζητήματα που θα πρέπει να συζητηθούν, ο Πρόεδρος είπε ότι “είστε ανοικτοί σε προτάσεις”, νομίζω ότι το θέμα της κοινωνικής πολιτικής αγωγής είναι ένα μείζον θέμα ιδιαίτερα για τη χώρα μας, είναι μία απαραίτητη ανάγκη που αφορά τη διαμόρφωση πολιτών στη χώρα μας, τη γνώση των θεσμών, των ελληνικών και ευρωπαϊκών θεσμών.
ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας γνωρίζει πολύ καλά ότι είναι πανευρωπαϊκό θέμα η άγνοια των ευρωπαϊκών θεσμών από τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γνωρίζοντας όλοι ότι το 85% της νομοθεσίας παράγεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Επομένως η κοινωνική και πολιτική αγωγή, με ότι αυτή μπορεί να περιέχει και να ερμηνευθεί, να βάλω το θέμα των θεσμών και της δημοκρατίας, να βάλω και το θέμα της ισότητας, γιατί αγαπητοί κύριοι του Διοικητικού Συμβουλίου της ΟΛΜΕ δεν είναι τόσο ενθαρρυντικό να βλέπουμε όλους σας άντρες σε έναν χώρο που είναι 55% οι γυναίκες. πρέπει να δούμε σα χώρα ότι σε πολλούς χώρους έχουμε οπισθοδρόμηση της συμμετοχής των γυναικών, έχουμε λιγότερα ποσοστά από ότι είχαμε στο παρελθόν. Υπάρχει πολύ σοβαρό θέμα λοιπόν που έχει να κάνει με την παιδεία, με τα προγράμματα, με το πως τονίζουμε κάποια ζητήματα τόσο σημαντικά. Όπως και ένα άλλο μεγάλο θέμα που ίσως ξενίσει, αλλά είναι αυτό του σεβασμού της δημόσιας περιουσίας και του δημόσιου χρήματος. Θέματα που σε χώρες, κυρίως στη Σκανδιναβία, είχαν γίνει κυρίαρχα στο εκπαιδευτικό σύστημα για να φτάσουμε σήμερα να έχουμε τους πιο συνειδητοποιημένους πολίτες όσον αφορά τα ζητήματα της φοροδιαφυγής, όσον αφορά τα θέματα του σεβασμού της δημόσιας περιουσίας.Επομένως το συνολικό πρόγραμμα και αυτό που θέλουμε όχι μόνον ως γνώση και ως μάθηση, αλλά μια σειρά βιωματικών γνώσεων και προσεγγίσεων που χρειάζονται τα παιδιά, νομίζω είναι θέμα πολύ ενδιαφέρον και πολιτικό και εκπαιδευτικό του Συνεδρίου σας. Το δεύτερο θέμα, είναι το θέμα των βιβλίων. Μπαίνουν τα θέματα της διαδικασίας συγγραφής, βεβαίως δεν μπορούν οι Πολιτικοί να συγγράφουν βιβλία, αλλά πρέπει να συμφωνήσουμε και στη λειτουργία του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και στις κατευθύνσεις που δίνονται. Ξέρουμε ότι και οι επιστήμονες δεν είναι ουδέτεροι ούτε η επιστήμη είναι ουδέτερη, δεν υπάρχουν ουδέτερα πράγματα, υπάρχουν όμως πλαίσια στα οποία μπορούν να συμφωνήσουν οι κοινωνίες σύμφωνα με τις πλειοψηφίες που δημιουργούνται σε πολιτικό και διανοητικό επίπεδο, σε ιδεολογικό επίπεδο: Είναι το θέμα της πιλοτικής διδασκαλίας. Ας μη γελιόμαστε, δεν υπάρχει πιλοτική διδασκαλία, χωρίς πιλοτική διδασκαλία ένα βιβλίο δεν μπορεί να μπει στα σχολεία, δεν επιμορφώνονται οι Καθηγητές, ειπώθηκαν αυτά αναλυτικά, είδατε και τα στοιχεία, οι Καθηγητές μπαίνουν με καινούρια βιβλία στην τάξη χωρίς ποτέ να ξέρουν πως να τα διδάξουν, υπάρχει πολύ σοβαρό θέμα των βοηθημάτων.Και βέβαια υπάρχουν δυο ακόμα ζητήματα, το θέμα της αξιολόγησης, πως αξιολογείται έα βιβλίο από τη στιγμή που τυπώνεται και σε πόσα χρόνια και με ποιους τρόπους. Και το δεύτερο είναι ο σεβασμός του μαθητή απέναντι στο βιβλίο. Όπως εμείς ως Πολιτικοί όταν μας βλέπει κάποιος θυμάται όλα τα προβλήματα που έχει και μας τα λέει, όπως σε έναν Γιατρό λες αμέσως τι έχεις, πρέπει να σας πω ότι και όταν βλέπεις έναν Εκπαιδευτικό και τώρα βλέπω πολλούς Εκπαιδευτικούς, ξυπνάει μέσα το σύνδρομο του γονιού και θες να πεις κάτι στους Εκπαιδευτικούς.Αυτό το θέμα του βιβλίου και του σεβασμού που πρέπει να έχει ένα παιδί προς το βιβλίο, αναφέρεται και μέσα στη μελέτη και λέει πως πρέπει να δίνονται τα βιβλία ώστε να μην υπάρχει η αίσθηση του ότι είναι κάτι άχρηστο που το παιδί μπορεί να “ασελγήσει” επάνω του, νομίζω ότι είναι ένα πολύ σημαντικό θέμα κι εσείς ως Εκπαιδευτικοί το ξέρετε, εγώ ως γονιός το ξέρω, ο τρόπος με τον οποίον αντιμετωπίζει ένα παιδί το βιβλίο ως αντικείμενο. Τρίτο στοιχείο είναι οι υποδομές. Λέτε πολύ σωστά και το 71% των Εκπαιδευτικών απαντά ότι “οι υποδομές που υποστηρίζουν τη διδασκαλία δεν είναι αρκετές”, όπως οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές. Στην περσινή μελέτη, την οποία πιθανότατα έχετε όμως εγώ θα ήθελα και να καταθέσω, το annual report του 2007 που μελετά όλες τις χώρες δίνει τον εξής δείκτη: Η χώρα μας όσον αφορά την πρόσβαση στα ευρυζωνικά δίκτυα των σχολείων είναι 27η στους 27. Αυτό φαίνεται κι από τους Εκπαιδευτικούς, είναι κυρία Υπουργέ πραγματικά ένα στοιχείο το πως θα φύγουμε μπροστά. Όλοι θέλουμε να φύγουμε μπροστά, όμως οι υποδομές, οι πολιτικές, τα αποτελέσματα αυτών των πολιτικών, δείχνουν. Και ξέρετε, είμαστε 27 στους 27, όταν οι 12 από τις 27 χώρες έχουν μπει στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2003 και μέχρι τότε ήταν όλες πίσω από την Ελλάδα μέχρι το 2003. Εδώ μπαίνει και το θέμα των βιβλιοθηκών και των εργαστηρίων, που νομίζω ότι είναι πολύ ενδιαφέρουσες οι προσεγγίσεις. Μπαίνω στο επόμενο θέμα που είναι το σύστημα και η προετοιμασία. Τα σχολεία, η πιλοτική φάση, η εκπαίδευση, η επιμόρφωση των Καθηγητών, όλα αυτά έχουν να κάνουν και με το πως υπολειτουργεί συνολικά το σύστημα παιδείας και η προετοιμασία. Έχουμε επανειλημμένα πει για τη φετινή χρονιά, που ήταν ίσως από τις πιο δύσκολες χρονιές στην εκπαίδευση, με 440 χιλιάδες ώρες χαμένες μέχρι το Νοέμβριο. Δεν αναφέρομαι περισσότερο, όμως το πως λειτουργεί συνολικά το εκπαιδευτικό σύστημα έχει πολύ μεγάλη σημασία.Κι έρχομαι στο τελευταίο και το πλέον κυρίαρχο που είναι ο ρόλος των Εκπαιδευτικών. Πρώτα-πρώτα ποια είναι η σχέση των Εκπαιδευτικών των ίδιων με το αναλυτικό πρόγραμμα. Το μελετούν, το ξέρουν, γίνεται συζήτηση στο σχολείο για το αναλυτικό πρόγραμμα από το Διευθυντή, έχουν οι ίδιοι επάρκεια του αναλυτικού προγράμματος; Νομίζω οι απαντήσεις δεν είναι πολύ θετικές.

μέσα στη μελέτη προκύπτει ότι το 89% θεωρούν ότι “δεν έχουν επαρκή επιμόρφωση”. Και το πάρα πολύ ελπιδοφόρο που λέει η μελέτη είναι ότι το 89% των Εκπαιδευτικών λένε ότι “είναι θετικοί στο να προσφεύγουν, να καταφεύγουν και να χρησιμοποιούν μέσα από την τεχνολογία νέες και επιπλέον γνώσεις”. Άρα το 90% των Εκπαιδευτικών λένε “θέλουμε να έχουμε πρόσβαση στη νέα τεχνολογία”. Που οδηγούν όλες αυτές οι αρνητικές εκτιμήσεις; Δηλαδή Εκπαιδευτικοί που λένε “δεν εκπαιδευόμαστε αρκετά, δεν έχουμε τα μέσα, δεν μας αρέσουν τα βιβλία, δεν είναι σωστό το σύστημα” και ποιες είναι οι προτάσεις; Το που οδηγούν το ξέρουμε όλοι, πριν από ένα μήνα υπήρχε πάλι μία μελέτη που έλεγε ότι “το 87% των μαθητών βαριούνται στο σχολείο”, άρα έχουμε κακή σχέση των παιδιών με το σχολείο. Έχουμε πολύ μεγάλη ανάγκη υποστήριξης εκτός σχολείου. Δεν είναι τυχαίο, βεβαίως είναι πάντοτε το θέμα των εισαγωγικών εξετάσεων και η σχέση του λυκείου με τις εισαγωγικές εξετάσεις, αλλά η ανάγκη υποστήριξης προκύπτει κι από όλα αυτά που είπαμε πριν. Η ανάγκη υποστήριξης εκτός σχολείου δημιουργεί και ζητήματα που έχουν ηθικό περιεχόμενο, γιατί μπορεί το φροντιστήριο να είναι κάτι που είναι οργανωμένο επιχειρηματικά, αποδεκτό στην ελληνική κοινωνία, το αποδεχόμαστε όπως δεχόμαστε όλες τις άλλες δραστηριότητες, όμως εδώ μπαίνουν και μείζονα ηθικά ζητήματα. Σας υπενθυμίζω ότι υπάρχει το φαινόμενο του Εκπαιδευτικού ο οποίος διδάσκει επ΄ αμοιβή τον μαθητή του. Στοιχεία τα οποία όχι πρέπει να καταδικαστούν, πρέπει να χτυπηθούν αλύπητα. Κι επειδή αυτά δε λύνονται με ποινικό τρόπο, να πεις θα απολυθεί ο Καθηγητής ή να βάλεις τον έναν Καθηγητή να καρφώνει τον άλλον.Είναι πολύ σημαντικό ζήτημα κάποια πράγματα εμείς όλοι, εσείς ως Εκπαιδευτικοί, εμείς ως Πολιτικοί, να τα απαξιώνουμε απολύτως στην κοινωνία, δηλαδή να είναι αδύνατον σε έναν Εκπαιδευτικό να διδάξει επ΄ αμοιβή τον μαθητή του, να είναι αδύνατον σε έναν γονιό να έχει αυτή τη σχέση και να μη δημιουργούνται από τόσο μικρή ηλικία η έννοια της διαπλοκής η οποία αργότερα πολλαπλασιάζεται.Κυρίες και κύριοι, η σπονδυλική στήλη του συστήματος δεν μπορεί παρά να είναι ο Εκπαιδευτικός. Εκτιμούμε κι έχουμε καταθέσει μία πρόταση συνολικών αλλαγών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Βεβαίως το ΠΑΣΟΚ δεν έχει προέλθει από παρθενογένεση, κυβέρνησε είκοσι χρόνια, έκανε πολλές αλλαγές, έκανε πολλά θετικά, το 49% των υποδομών στη χώρα έγινε από το 1981 μέχρι το 2004, υπήρξαν πάρα πολλές καθυστερήσεις και λάθη. Γνωρίζουμε πολύ καλά το χώρο της δευτεροβάθμιας παιδείας και των προβλημάτων της, έχουμε καταθέσει μία συνολική πρόταση που ξεκινάει από το δημοτικό και φτάνει μέχρι τα μεταπτυχιακά, αλλά όσον αφορά τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση έχουμε πολύ συγκεκριμένες προτάσεις. Όσον αφορά τα συγκεκριμένα του Συνεδρίου σας, πιστεύουμε απαραίτητα στην αναβάθμιση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για το θέμα της συγγραφής, στην πιλοτική φάση διδασκαλίας, στην οργανωμένη επιμόρφωση των Καθηγητών πριν μπει ένα βιβλίο στην αίθουσα, στις υποδομές και στην πρόσβαση όλων των σχολείων στο διαδίκτυο. Λέμε για 5% για την Παιδεία – τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο -την πρώτη χρονιά και εξηγούμε από που θα βρεθούν, από ποιους δυο χώρους θα βρεθούν τα χρήματα της πρώτης χρονιάς τα οποία αφορούν την αμοιβή των Εκπαιδευτικών και τις υποδομές, αυτά τα δύο είναι οι προτεραιότητες οικονομικά. Και βεβαίως το θέμα των υποστηρικτικών τάξεων και στο θέμα της εκπαίδευσης του αναλυτικού προγράμματος πρέπει να μπει το θέμα των υποστηρικτικών τάξεων, είναι ο μόνος και κυρίαρχος τρόπος που θα αντιμετωπίσουμε το θέμα της ιδιωτικής παραπαιδείας, που διαλύει τα νοικοκυριά, αλλά και δημιουργεί τεράστια προβλήματα στην εκπαίδευση.Θέλω να σας συγχαρώ, να ευχαριστήσω ως Πολιτικός και ως γονιός γι αυτή σας τη συμμετοχή και εκτιμώ ότι πράγματι είμαστε σε μια φάση που μπορούμε να δημιουργήσουμε μια μεγάλη συμμαχία που μπορεί να αλλάξει τα πράγματα και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Ευχαριστώ.