ΑΝΝΑΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ
ΑΝΝΑKυρίες και κύριοι, εκπρόσωποι των κοινωνικών φορέων και των εκπαιδευτικών φορέων της χώρας, αγαπητές φίλες και φίλοι, συντρόφισσες και σύντροφοι, σας καλωσορίζουμε σήμερα σε μια φιλόδοξη προσπάθεια, στην οποία προσπαθούμε, να συναντηθεί η πολιτική με την εξειδικευμένη γνώση, με την εμπειρία στο χώρο δουλειάς, με το βίωμα, με την ακαδημαϊκή σκέψη, με την καινοτομία.
Μιλάμε για παιδεία. «Π21» ήταν το σύνθημα όλου του διαλόγου μας. Δηλαδή η παιδεία στον 21ο αιώνα. Σας καλωσορίζουμε όλους που ήρθατε από όλες τις γωνιές της Ελλάδας αλλά και από όλα τα σημεία του κόσμου που υπάρχουν ελληνικά σχολεία.Καλωσορίζουμε τους μαθητές, τους φοιτητές, τους νεολαίους, τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς, τους καλλιτέχνες, τους παιδαγωγούς, τους ανθρώπους της Αυτοδιοίκησης, τους ανθρώπους όλους των κοινωνικών και επαγγελματικών φορέων, που επί μήνες τώρα συμμετέχουν σε μια μεγάλη, ενδιαφέρουσα διαβούλευση σε όλη τη χώρα.Η σημερινή συνάντηση ευτυχώς δεν απαντά στη σημερινή πολιτική επικαιρότητα. Αυτή εξάλλου, εδώ και 5 χρόνια είναι κολλημένη στα σκάνδαλα.Η σημερινή συνάντηση δεν είναι εδώ για να κάνει κριτική σε μια κυβέρνηση που όσον αφορά την παιδεία, δεν ακούει, δεν προτείνει και δεν εξετάζει γενικώς, μόνο κατεδαφίζει ό,τι βρίσκει μπροστά της.Η σημερινή συνάντηση αφορά τη σημερινή πραγματικότητα, τα μεγάλα προβλήματα του λαού μας, τα μεγάλα προβλήματα των νέων ανθρώπων, των γονιών, των εκπαιδευτικών. Η διεθνής οικονομική κρίση επηρεάζει όλες τις γωνιές του κόσμου. Η κάθε χώρα έχει τα δικά της ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και τις δικές της αδυναμίες.Η Ελλάδα, έχοντας μια εσωτερική κρίση, με τα επιπλέον εθνικά χαρακτηριστικά, έρχεται αντιμέτωπη με τρία μεγάλα προβλήματα: Τις ανισότητες, τεράστιες κοινωνικές ανισότητες που ραγίζουν τον κοινωνικό ιστό και υπονομεύουν την ανάπτυξη, την ανασφάλεια -ο φόβος σήμερα είναι παντού, φόβος για το αύριο, για τη δουλειά, για τη σύνταξη, φόβος για το πώς θα κυκλοφορήσω στο δρόμο, για τη ζωή μου μέσα στις μεγάλες πόλεις για την ακεραιότητά μου.Το τρίτο μεγάλο πρόβλημα είναι η βιωσιμότητα του μοντέλου ανάπτυξης. Ο αέρας, η γη, το χώμα, η αδυναμία μας να είμαστε ανεξάρτητοι στην ενέργεια, η αδυναμίας μας ν’ αντιμετωπίσουμε το κυκλοφοριακό, ακόμα και τα σκουπίδια, πιστοποιούν, το τέλος ανάπτυξης μιας εποχής.Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η απάντηση σε όλα αυτά είναι η παιδεία. Η παιδεία ανατρέπει τις κοινωνικές ανισότητες. Η παιδεία χτυπά το φόβο, δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να ενσωματωθούν στις κοινωνίες, να έχουν τις δυνάμεις που χρειάζονται για ν’ αντιμετωπίσουν τη ζωή τους. Η παιδεία είναι η βάση των αλλαγών για το μοντέλο πράσινης ανάπτυξης.Το εκπαιδευτικό μας σύστημα έχει τεράστια προβλήματα, τεράστιες αδυναμίες, πολλές από αυτές διαχρονικές. Υποχρηματοδότηση, αναξιοκρατία, κυρίως έλλειψη φροντίδας για το ανθρώπινο δυναμικό, για τους πρωταγωνιστές της παιδείας. Απαιτούνται αλλαγές μεγάλες, οραματικές, εφικτές, κυρίως συμφωνημένες.Οι αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα είναι μια αλυσίδα που ξεκινούν από το Νηπιαγωγείο και δεν τελειώνουν πια ποτέ. Από το Νηπιαγωγείο μέχρι την δια βίου κατάρτιση, χρειαζόμαστε αλλαγές που θα συνδέονται και με την διοικητική μεταρρύθμιση της χώρας, με το νέο μοντέλο πράσινης ανάπτυξης, με την οργάνωση της Δημόσιας Διοίκησης.Όλοι συμφωνούμε, και αυτό φάνηκε σε όλο τον διάλογο που έγινε σε όλους τους νομούς της χώρας με την εβδομάδα παιδείας, ότι θέλουμε ένα σχολείο σε όλες τις βαθμίδες, ανοιχτό, ουμανιστικό, δημιουργικό, ανταγωνιστικό και εξωστρεφές.Το πώς θα το υλοποιήσουμε είναι το μεγάλο μας στοίχημα. Θέλουμε ένα εκπαιδευτικό σύστημα με κέντρο το παιδί και το μέλλον της χώρας, ένα εκπαιδευτικό σύστημα που δεν θα χρησιμοποιείται για να λυθούν ζητήματα κοινωνικά ή ακόμα και εξυπηρέτησης του πολιτικού συστήματος. Θέλουμε ένα εκπαιδευτικό σύστημα με το παιδί στο κέντρο, με τους εκπαιδευτικούς πρωταγωνιστές και με συμμάχους του, ενεργούς συμμάχους και συμμετέχοντες τους γονείς.Αγαπητές φίλες και φίλοι, μέσα στον τυφώνα των προβλημάτων της ελληνικής κοινωνίας, οι Έλληνες περιμένουν από μας, έμπνευση και πρόταση. Εμείς θέλουμε την εμπιστοσύνη τους και τη συμμετοχή τους. Γι’ αυτό και ο διάλογος για την παιδεία δεν σταματά ποτέ.Θα υπάρξει συνεχής εμπλουτισμός με καινοτόμες σκέψεις, όπως υπήρξε μέχρι σήμερα, με μεγάλη συμμετοχή όλων και βεβαίως της νεολαίας μας σε όλα τα είναι επίπεδα. Με την ΠΑΣΠ στα Πανεπιστήμια, και στα ΤΕΙ και τη νεολαία ΠΑΣΟΚ με πολύ ενδιαφέρουσες πρωτοβουλίες,που ήταν παρόντες με τις δικές τους ιδέες.Σήμερα έχουμε ανάγκη όσο ποτέ, η νεολαία να γίνει ο σπόρος του φωτεινού οράματος για την παιδεία. Ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ είναι ο πολιτικός που ταύτισε την πορεία του στην Ελλάδα με το όραμα για την παιδεία.Ο Γιώργος Παπανδρέου είναι ένας άνθρωπος, που από τα πρώτα βήματα στην πολιτική του ζωή, έθεσε το όραμα για μια παιδεία αλλιώτικη. Για μια παιδεία που συνδεόταν με τον δημόσιο χώρο, σε απόλυτη αντιπαράθεση με την ιδιωτική αλλά και σε αντιπαραβολή με την κρατική.Είναι ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, που έθεσε την δημόσια δωρεάν υψηλής ποιότητας παιδεία για όλους, ως την πρώτη προτεραιότητα της επόμενης περιόδου διακυβέρνησης.Είναι ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ που όλη αυτή την περίοδο σε όλες τις επιμέρους προτάσεις μας, συνέδεε κάθε βήμα με το θέμα της παιδείας. Το όραμά μας για δημόσια δωρεάν υψηλής ποιότητας για όλους, δεν είναι ένα απλό όραμα. Έχει σχέδιο, έχει προϋπολογισμό, έχει χρονοδιάγραμμα κι έχει ενσωματώσει τις ιδέες και τις προτάσεις φορέων και ατόμων.Είναι ένα σχέδιο που αφορά το όραμα και την δέσμευση του Γιώργου Παπανδρέου και του ΠΑΣΟΚ για τη χώρα. Ευχαριστώ.
Συντρόφισσες και σύντροφοι, μετά από επτά ώρες έχουν μείνει όχι οι γενναίοι, αλλά αυτοί που πραγματικά ενδιαφέρονται με πάθος και γι’ αυτά που συζητήσαμε, αλλά και γι’ αυτά που θα κάνουμε.Θέλω να ευχαριστήσω τους τρεις συντονιστές των τραπεζιών, τον Μιχάλη Παντούλα που είναι εισηγητής του ΚΤΕ, την Κατερίνα Μπατζελή που είναι Ευρωβουλευτής και είναι Πρόεδρος της Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τα θέματα Πολιτισμού και Παιδείας και την Μαρία Δαμανάκη η οποία είναι υπεύθυνη για θέματα Πολιτισμού, αλλά είχε και αυτή επί μακρόν την ευθύνη της Παιδείας στο ΠΑΣΟΚ και είχε δουλέψει πολύ δουλεύοντας για το πρόγραμμα του 2007.Θέλω να ευχαριστήσω όλους τους εισηγητές και όλους όσους συμμετείχαν με πάθος, με ένταση σε μια διαδικασία την οποία, όπως είπε και η Θάλεια, φάνηκε ότι είχαμε όλοι ανάγκη.Ο χώρος της παιδείας είναι κατεξοχήν ένας χώρος ιδεολογικός και πολιτικός και ως εκ τούτου έχει μεγάλες συγκρούσεις και μεγάλα πάθη. Αυτές οι συγκρούσεις οι ιδεολογικές είναι συγκρούσεις που αφορούν τους πολιτικούς χώρους.Πρέπει να ομολογήσουμε ότι στο εσωτερικό του κόμματός μας για πολλά χρόνια και για διαφορετικούς λόγους, από τη μακρά περίοδο διακυβέρνησης, με προβλήματα που ζήσαμε όλοι και που τα έζησε και ο πολιτικός μας φορέας και οι παρατάξεις μας για πολύ μακρύ χρονικό διάστημα, δημιούργησαν εσωτερικές συγκρούσεις, συγκρούσεις οι οποίες μεταφέρθηκαν μέσα μας και είχαν να κάνουν και με την έλλειψη της σωστής διαβούλευσης και με τη διαμόρφωση διαφορετικών αντιλήψεων του ΠΑΣΟΚ που ήταν στην κυβέρνηση, του ΠΑΣΟΚ που ήταν στον συνδικαλισμό, το ΠΑΣΟΚ που ήταν στην κοινωνία.Απ’ αυτά πρέπει να διδαχθούμε πολλά και αυτά δεν πρέπει να επαναληφθούν ποτέ. Ο χώρος της παιδείας, που όλοι συμφωνήσαμε ότι χρειάζεται συγκλονιστικές μεταρρυθμίσεις, είναι αδύνατον να γίνουν από τα γραφεία και είναι αδύνατον να γίνουν από φωτισμένες ή μη φωτισμένες ηγεσίες. Χρειάζονται συμφωνίες.Οι συμφωνίες αυτές δεν επιτυγχάνονται μαγικά σε περιόδους διακυβέρνησης. Οι συμφωνίες επιτυγχάνονται σ’ αυτές τις περιόδους που έχουμε τη δυνατότητα, αν θέλετε και την πολυτέλεια όχι να συγκρουστούμε, γιατί η λογική με την οποία θέτουμε τη σύγκρουση συνεχώς στο τραπέζι είναι μια πεπερασμένη αντίληψη η οποία είναι η εύκολη. Θα τους τα πούμε, τους τα είπαμε, φωνάζουμε, διαπληκτιζόμαστε. Είναι ο εύκολος τρόπος του επιτίθεσθαι και του υπάρχειν, το συγκρούομαι.Η μεγάλη και ουσιαστική πολιτική διαδικασία είναι να διαφωνήσουμε διαλεκτικά και λέω «να διαφωνήσουμε διαλεκτικά» γιατί το πολιτικό πλαίσιο είναι συμφωνημένο και αυτό είναι το πιο σημαντικό. Οι Βουλευτές, τα κομματικά στελέχη, η νεολαία ΠΑΣΟΚ, οι παρατάξεις με τη συγκεκριμένη σχέση που έχουν με το κόμμα, η ΠΑΣΚ Δασκάλων, η ΠΑΣΚ Καθηγητών, Πανεπιστημιακών, των ΤΕΙ, η ΠΑΣΠ των φοιτητών στα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ είναι παρατάξεις. Δεν οφείλουν να ακολουθούν ακριβώς τη γραμμή του κόμματος, όπως και το κόμμα δεν οφείλει να ακολουθεί τις δικές τους θέσεις. Όμως το πολιτικό πλαίσιο είναι κοινό και είναι συμφωνημένο. Το 2007 στο Συνέδριο, σε ένα πολύ μεγάλο Συνέδριο, συμφωνήσαμε αυτό το γενικό πολιτικό πλαίσιο. Επομένως περιθώρια για συγκρούσεις στο εσωτερικό μας δεν υπάρχουν. Εάν υπάρχουν θα πρέπει κάποιος να θέσει τα ζητήματα τα οποία προκαλούν αυτές τις συγκρούσεις. Ξεκινάμε λοιπόν από ένα πολύ θετικό στοιχείο.Από κει και πέρα υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις πάρα πολλές. Στην παιδεία υπάρχει ένα χάος θεμάτων και χάος συμφερόντων με τη θετική έννοια του όρου, όχι με την αρνητική. Είναι διαφορετική η οπτική γωνία του φοιτητή και διαφορετική του Καθηγητή, του γονιού και του εκπαιδευτικού, του δασκάλου και του διοικητικού της παιδείας, του πολιτικού, του Βουλευτή που θα εκφράσει το σύνολο και θα πρέπει να συνθέσει όλα τα επιμέρους κοινωνικά συμφέροντα, του κομματικού στελέχους της παιδείας, του δασκάλου ή του κομματικού στελέχους της κομματικής οργάνωσης και του δασκάλου της ΠΑΣΚ. Είναι όλοι αυτοί οι μεγάλοι, το μεγάλο φάσμα των διαφορετικών πολιτικών απόψεων και των πολιτικών υποκειμένων που συνθέτουν τον τόσο σύνθετο, πολύπλοκο και εν τέλει δημιουργικό χώρο της παιδείας.Σε όλη την προηγούμενη περίοδο βρεθήκαμε πολλές φορές μπροστά στο δίλημμα της συμμετοχής και της σύνθεσης. Είναι το πιο δύσκολο, ποιος μιλάει, πού μιλάει, πώς μιλάει, πώς γίνονται αυτές οι συνθέσεις. Ο καθένας τις ζει στο χώρο του. Ακόμα και σε μια οργάνωση κάποιος έχει ένα πρόβλημα πώς θα συνθέσει τις απόψεις. Πόσο μάλιστα όταν πρέπει να συντεθούν πολλών και διαφορετικών ειδών απόψεις.Οι γονείς έχουν πολλές φορές διαμετρικά αντίθετες απόψεις με τους Καθηγητές, με τους Δασκάλους. Όχι για το πολιτικό πλαίσιο τι σχολείο θέλουμε, αλλά για τις επιμέρους διευθετήσεις και θεσμικές αλλαγές που πρέπει να υπάρξουν. Εκεί λοιπόν είναι και το μεγάλο στοίχημα.Έγινε μια σημαντική προσπάθεια. Κάναμε περισσότερες από 40 συναντήσεις φέτος, γιατί η συζήτηση ξεκινάει από το 2004. Είναι πολλά χρόνια τώρα που συζητούμε στην παιδεία. Το 2004 ξεκίνησε μια ανατροπή του πλαισίου εκείνης της περιόδου, πραγματικά τότε με πολύ έντονες συζητήσεις. Τότε ήταν η Συλβάνα και η Μαρία Δαμανάκη. Μια πολύ μεγάλη και εκείνη δημιουργική περίοδος. Καταλήξαμε στο πρόγραμμα το 2007, ένα πρόγραμμα που εμείς το κάναμε, εμείς το ξέραμε. Δεν έγινε ποτέ γνωστό στην κοινωνία.Ξεκινήσαμε πάνω σ’ αυτό την προηγούμενη χρονιά. Πήγαμε σε 40 νομούς. Έγιναν περισσότερες από 200 εκδηλώσεις, συζητήσεις κομματικές, ανοιχτές, με όλους τους φορείς, με γονείς. Έγινε με τον απόλυτα σωστό τρόπο, συμμετείχαν όλοι στη δόση που έπρεπε, με τον τρόπο που έπρεπε; Όχι, και γίνανε και λάθη και πολλές φορές δεν συμμετείχαν όλοι όσοι έπρεπε με τον τρόπο που έπρεπε.Κάναμε κάποιες επιλογές, και τα λέω αυτά γιατί θα μας βοηθήσουν και στην από δω και πέρα πορεία μας. Η κάθε συνάντηση του Τομέα ήταν μια συνάντηση με ατζέντα η οποία ανακοινώνονταν 15 ημέρες πριν. Στέλνονταν και προσκαλούντο όλοι οι Βουλευτές που συμμετείχαν στο ΚΤΕ Παιδείας και όλοι οι Γραμματείς των παρατάξεων, της ΠΑΣΚ, των ΠΑΣΠ ΑΕΙ, ΤΕΙ.Όλες οι συνεδριάσεις, μα όλες, με την ατζέντα γνωστή από δεκαπέντε μέρες πριν και τις εισηγήσεις σταλμένες με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, εστάλησαν επί ένα χρόνο τώρα. Άλλοι συμμετείχαν ενεργά, ο Πρόεδρος της ΟΛΜΕ ας πούμε δεν έλειψε από καμία συνεδρίαση, ο Πρόεδρος της ΔΟΕ ήταν συνεχώς και είναι και εδώ, ο Γραμματέας της ΠΑΣΚ Δασκάλων, ο Γραμματέας της ΠΑΣΚ Καθηγητών, ο Πρόεδρος δηλαδή, οι εκπρόσωποι των ΤΕΙ, ο Γραμματέας της ΠΑΣΠ των ΑΕΙ, ήτανε πάντοτε εκεί.Αυτό μας βοήθησε πάρα πολύ. Μας βοήθησε εμάς γιατί είχαμε ένα σύνολο προτάσεων, είχαμε όλες τις απόψεις, βοήθησε νομίζω και τον καθένα μόνο του, που μπορούσε να δει το συνολικό πεδίο και τις συνολικές προσεγγίσεις που ήταν διαφορετικές.Στα 6 τραπέζια που είχαμε το προηγούμενο διάστημα, αλλά και στο φόρουμ, βρεθήκαμε αντιμέτωποι -κυρίως η Θάλεια, που είχε την ευθύνη και το σχεδιασμό και τη διοργάνωση όλων αυτών των τραπεζιών- βρεθήκαμε αντιμέτωποι με ένα ευχάριστο και δυσάρεστο δίλημμα: Έπρεπε να επιλεγούν ποιοι θα μιλούσαν και τα αιτήματα ήταν πάρα πολλά. Και το ότι ήταν πάρα πολλά τα αιτήματα σημαίνει ότι υπάρχει ένας πολύ μεγάλος πλούτος.Η επιλογή έγινε με έναν τρόπο ώστε να μπορέσουμε να κάνουμε αυτό που είπαμε στην αρχή, δηλαδή να μην είναι μια ιστορία ανταλλαγής κομματικών απόψεων, αλλά να δίνεται η δυνατότητα στα κομματικά στελέχη, στα στελέχη του Κοινοβουλίου, στα στελέχη του Ευρωκοινοβουλίου, στα στελέχη των παρατάξεων (των δικών μας παρατάξεων εννοώ) να έρθουν σε επαφή με την εξειδικευμένη γνώση σε όλα τα επίπεδα ανθρώπων που είναι βεβαίως στον ευρύτερο χώρο της κεντροαριστεράς. Ήταν λοιπόν μια προσπάθεια, ένα πείραμα να συνδεθούν αυτές οι απόψεις.Διαφωνίες ακούστηκαν πολλές. Πολύ διαφορετικές προσεγγίσεις, και ήταν πολύ ζωντανά τα περισσότερα τραπέζια. Ήταν πολύ ζωντανή η συζήτηση γιατί έμπαιναν διαφορετικές οπτικές γωνίες. Θεωρώ όμως ότι αυτό που είναι το πιο σημαντικό είναι ότι 7 ώρες τώρα που συζητήσαμε δεν υπήρξε αμφισβήτηση του πολιτικού πλαισίου πάνω στο οποίο έχουμε συμφωνήσει, όλες οι βασικές αρχές, το σχολείο και τι περιμένουμε στη Δευτεροβάθμια, στις βασικές αρχές της πρόσβασης, στο πώς βλέπουμε την Τριτοβάθμια, στο θέμα της χρηματοδότησης, πολύ βασικό το πλαίσιο, το οποίο είναι αυτό που θα μας βοηθήσει την επόμενη μέρα όποιος έχει την ευθύνη αυτή να μπορεί να κάνει γρήγορα βήματα.Και τώρα είμαστε αντιμέτωποι με ένα άλλο μεγάλο στοίχημα για την επόμενη περίοδο. Γιατί έχουμε τη βάση πάνω στην οποία θα το χτίσουμε. Το επόμενο στοίχημα είναι από το γενικό στο ειδικό, όσο μας επιτρέπει η αντιπολίτευση. Πολλοί σύντροφοι είπαν ότι θα έπρεπε ίσως να έχουμε ένα σχέδιο εφαρμογής για την επόμενη μέρα. Δεν είναι εύκολο, ούτε είναι επιθυμητό. Χρειαζόμαστε όμως να πάμε στο επόμενο βήμα των εξειδικεύσεων.Συμφωνήσαμε στο πολιτικό πλαίσιο της επιμόρφωσης. Ακούστηκαν πολύ ενδιαφέροντα πράγματα. Ο Αχιλλέας Μητσός, που είχε και την ευθύνη της σύνταξης του προγράμματος του 2007, μου είπε κάτι που πραγματικά εμένα με συγκινεί και με ιντριγκάρει ως πολιτικό: Μετά από αυτά που ακούστηκαν, πρέπει να αναθεωρήσουμε κάποια βασικά πράγματα για την επιμόρφωση ώστε να πάμε στην εξειδίκευση. Πιάνει τόπο λοιπόν το τι είπαν οι καθηγητές, οι δάσκαλοι για το θέμα της επιμόρφωσης, που ακούστηκαν εξειδικευμένες προσεγγίσεις και απόψεις.Το θέμα της αξιολόγησης. Συμφωνούμε στο γενικό πλαίσιο. Ξέρουμε πολύ καλά ότι οι εκπαιδευτικοί μας, ιδιαίτερα οι προοδευτικοί εκπαιδευτικοί, ούτε φοβικοί είναι ούτε φοβούνται για τη δουλειά τους. Ξέρουμε όμως και τους φόβους τους και τους κατανοούμε πολύ καλά. Το επόμενο βήμα είναι να πάμε πιο πέρα πια, τι εννοούμε λέγοντας «αξιολόγηση», ένα, δύο, τρία. Πώς ξεκινάμε, ποια είναι τα βήματα και ποιες είναι οι προϋποθέσεις.Πανεπιστήμια, μιλάμε για το αυτοδιοίκητο. Σωστό. Το επόμενο βήμα, η σχέση του Πανεπιστημίου με την οικονομία, με την έρευνα, με την τεχνολογία, με τον ιδιωτικό τομέα, με τον κοινωνικό τομέα, πώς εξειδικεύεται. Πάμε πια στη λογική του σχεδίου νόμου σε κάποιες περιπτώσεις. Και είμαστε αρκετά έτοιμοι.Έκανα όλη αυτή την προσέγγιση γιατί στο τέλος μιας διαδικασίας, στην οποία το πρωί ήταν γύρω στις 2.000 άνθρωποι, όπου ήρθαν από την επαρχία γύρω στα 450 άτομα, όπου συμμετείχαν όλοι οι φορείς και οι όλοι οι κλάδοι της εκπαίδευσης, τελειώνει με ένα πολύ αισιόδοξο μήνυμα.Και το αισιόδοξο αυτό μήνυμα είναι ότι το ΠΑΣΟΚ έχει πλέον μία συμπαγή, ακλόνητη θέση, που ξεκινάει από τον Πρόεδρο και φτάνει μέχρι τους φοιτητές. Μια συμπαγή και ακλόνητη θέση που αφορά τη βάση μας για το πώς θα χτίσουμε την επόμενη μέρα την παιδεία. Και εκεί υπάρχει χώρος για να ανθίσουν όλα τα λουλούδια. Μόνο αυτά τα λουλούδια πρέπει να έχουν και χρώμα και άρωμα, δηλαδή και γνώση και ουσιαστικό λόγο.Ευχαριστώ πολύ.