ΑΝΝΑΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ
ΑΝΝΑΗ πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας παρουσίασε σε Συνέντευξη Τύπου τους βασικούς άξονες του Σχεδίου Νόμου για τη Διά Βίου Μάθηση, η συζήτηση του οποίου αρχίζει σήμερα στη Διαρκή Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής.
Η Υπουργός Παιδείας, Άννα Διαμαντοπούλου, χαρακτήρισε το νομοσχέδιο μείζονα εθνική επιλογή στα έργα και όχι στα λόγια, τονίζοντας ότι είναι μια ολοκληρωμένη προσπάθεια για να διασφαλισθεί η διαφάνεια, να χτυπηθεί η σπατάλη και να αξιοποιηθούν σωστά και αποδοτικά τα δισεκατομμύρια ευρώ που διατίθενται στη μη τυπική εκπαίδευση, δηλαδή στην αρχική και συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση και στη γενική εκπαίδευση ενηλίκων.
Παράλληλα, επεσήμανε τη συμβολή της Δια Βίου Μάθησης στην αναπτυξιακή προοπτική της χώρας, καθώς 1,6 δισεκατομμύρια ευρώ επενδύονται τα επόμενα 4 χρόνια για δράσεις εκπαίδευσης και κατάρτισης.
Η Υφυπουργός Παιδείας, Εύη Χριστοφιλοπούλου, υπογράμμισε ότι το νομοσχέδιο επιχειρεί να καταργήσει τα εκπαιδευτικά στεγανά και φιλοδοξεί να βάλει τάξη και ορθολογισμό στο ρόλο της Δια Βίου Μάθησης ως κλειδί για την ανάπτυξη της χώρας και στη γενική εκπαίδευση ενηλίκων.
Ταυτοχρόνως έκανε λόγο «για μια νέα μάχη – εξίσου δύσκολη και εξίσου γοητευτική – για να εφαρμοστεί όλο αυτό το μεγάλο εγχείρημα και να αποκτήσει η χώρα ένα Εθνικό Δίκτυο Δια Βίου Μάθησης και ένα Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων.
Με το νομοσχέδιο για την «Ανάπτυξη της Διά Βίου Μάθησης και λοιπές διατάξεις» η Κυβέρνηση:
• Δίνει «σάρκα και οστά» στην επιλογή του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου να προχωρήσει στη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του Υπουργείου Παιδείας Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, με την ένταξη σε αυτό, πέραν της τυπικής εκπαίδευσης και των θρησκευμάτων, τομέων όπως η έρευνα και τεχνολογία αλλά και η κάθε μορφής μη τυπική εκπαίδευση και άτυπη μάθηση, στοιχεία που συναπαρτίζουν όλα μαζί τη δια βίου μάθηση.
• Κλείνει και την τελευταία υποχρέωση του Υπουργείου Παιδείας σε σχέση με τις απαιτήσεις για την κάλυψη δεσμεύσεων του προγράμματος σταθερότητας του Φεβρουαρίου.
• Πρόκειται για μείζονα εθνική επιλογή – στα έργα και όχι στα λόγια.
o Πρόκειται για τη συνειδητοποίηση μιας πραγματικότητας η οποία ενώ επιβεβαιώνει τη ρήση «γηράσκω, αεί διδασκόμενος», «μεγαλώνω μαθαίνοντας σε όλη μου τη ζωή», εν τούτοις δεν αναγνωρίζει και δεν πιστοποιεί τις γνώσεις που αποκτά ο καθένας μέσα από ποικίλες μαθησιακές διαδρομές πέρα από την τυπική εκπαίδευση.
o Πρόκειται για μία ολοκληρωμένη προσπάθεια να μπει τάξη, να εξασφαλισθεί η διαφάνεια, να χτυπηθεί η σπατάλη, να αξιοποιηθούν σωστά και αποδοτικά τα δισεκατομμύρια ευρώ που διατίθενται στη μη τυπική εκπαίδευση, δηλ. στην αρχική και συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση και στη γενική εκπαίδευση ενηλίκων. (Μέσω του Γ΄ΚΠΣ διατέθηκαν περίπου 3,4 δισεκατομμύρια ευρώ για εκπαίδευση και κατάρτιση χωρίς μετρήσιμο αποτέλεσμα).
o Πρόκειται για μια πρώτη προσπάθεια να αναγνωρίζεται η γνώση, είτε αυτή αποδεικνύεται με κάποιο πτυχίο είτε αποκτάται σε κάποια σχολή, είτε παρακολουθώντας κάποιο σεμινάριο, είτε με αυτομόρφωση είτε τέλος εμπειρικά μέσω κοινωνικής και επαγγελματικής δράσης.
o Πρόκειται για τη θεμελίωση ενός συστήματος που αναγνωρίζει προσόντα, σε αντικατάσταση της πρακτικής «είσαι ό,τι δηλώσεις». Αναγνωρίζονται και πιστοποιούνται δηλαδή, οι γνώσεις, οι δεξιότητες και οι ικανότητες που αποκτούν τα άτομα μέσω ποικίλων εκπαιδευτικών διαδρομών και καθίστανται ορατά τα προσόντα τους.
• Πρόκειται για ουσιαστική συμβολή στην αναπτυξιακή προοπτική της χώρας όταν:
o Ιδιαίτερα σε εποχή οικονομικής κρίσης δε μπορεί να αφήνουμε αναξιοποίητο το σημαντικότερο κεφάλαιο που διαθέτουμε, το «ανθρώπινο κεφάλαιο». 1, 6 δισεκατομμύρια ευρώ επενδύονται τα επόμενα τέσσερα χρόνια μέσω του Εθνικού Προγράμματος Διά Βίου Μάθησης σε δράσεις εκπαίδευση και κατάρτισης. Ενδεικτικά αναφέρουμε: για υποτροφίες για αρχική επαγγελματική κατάρτιση σε σπουδαστές δημόσιων και ιδιωτικών ΙΕΚ 40 εκ. ευρώ , για την ενθάρρυνση της νεανικής επιχειρηματικότητας 25 εκ. ευρώ, για εκπαίδευση μεταναστών στην ελληνική γλώσσα 10 εκ. ευρώ, για προγράμματα για την προσέλκυση μεταδιδακτορικών φοιτητών από το εξωτερικό 30 εκ. Ευρώ κλπ.
o Σε εποχή σκληρού ανταγωνισμού δε μπορεί οι Έλληνες πολίτες να υστερούν σε τυπικά και αναγνωρισμένα προσόντα, έναντι των ελεύθερα διακινούμενων εργαζομένων της Ε.Ε.
Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων:
1. Επιχειρείται για πρώτη φορά στη χώρα μας, η δημιουργία ενός ενιαίου πλαισίου ώστε η δια βίου μάθηση να προωθείται με ευθύνη του Υπουργείου Παιδείας, συντονισμένα σε όλα τα επίπεδα και σε όλους τους χώρους, ανεξάρτητα από το Υπουργείο, στο οποίο ανήκουν οι φορείς υλοποίησης. Δημόσιος, ιδιωτικός και κοινωνικός τομέας συμπράττουν συντονισμένα για την ανάπτυξη της διά βίου μάθησης σε μια συμμαχία για τη γνώση και την ανάπτυξη.
2. Τίθεται το πλαίσιο ορθολογικής και αποδοτικής λειτουργίας για κάθε εκπαιδευτική διαδικασία και καθιερώνονται όργανα και διαδικασίες τα οποία διασφαλίζουν
α. την αποδοτική εφαρμογή προγραμμάτων δια βίου μάθησης
β. τη διαφάνεια στην υλοποίηση
γ. την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων, των φορέων, των εκπαιδευτών
3. Εξορθολογίζεται το όλο σύστημα με:
α. Κατάργηση ή συγχώνευση φορέων,
β. Προσαρμογές στην ισχύουσα νομοθεσία, για φορείς μη τυπικής εκπαίδευσης (ΙΕΚ, ΚΕΚ, ΕΕΣ)
γ. Αποκέντρωση συγκεκριμένων τομέων δράσης σε επίπεδο Περιφέρειας ή Δήμου, με την εφαρμογή του σχεδίου «Καλλικράτης». Αποκεντρώνεται η επαγγελματική κατάρτιση στην Περιφέρεια και η γενική εκπαίδευση ενηλίκων στους Δήμους.
δ. Αξιοποίηση αντίστοιχης ευρωπαϊκής και διεθνούς εμπειρίας, και προώθηση των σχετικών μέτρων παράλληλα με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και όχι με την απειλή προστίμων λόγω καθυστερήσεων.
Ειδικότερα:
1. Προσδιορίζονται οι έννοιες «τυπική εκπαίδευση», «μη τυπική εκπαίδευση» και «άτυπη μάθηση» που συνθέτουν εννοιολογικά την έννοια της διά βίου μάθησης και περιγράφονται οι φορείς που ανήκουν σε κάθε μια από αυτές.
Π.χ. Στην «τυπική εκπαίδευση» ανήκουν η πρωτοβάθμια, η δευτεροβάθμια και η ανώτατη εκπαίδευση.
Στη «μη τυπική εκπαίδευση» η αρχική και η συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση, η γενική εκπαίδευση ενηλίκων και οι διάφορες μορφές επιμόρφωσης. Εδώ ανήκουν φορείς όπως : τα Δημόσια και ιδιωτικά ΙΕΚ, τα ΚΕΚ, τα Κέντρα Μεταλυκειακής Εκπαίδευσης, τα Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών, τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας , τα Κέντρα Εκπαίδευσης Ενηλίκων, Σχολές υπαγόμενες σε διάφορα Υπουργεία κλπ.
Στην «άτυπη μάθηση» εντάσσονται κάθε μορφής φορείς σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, δημόσιοι, ιδιωτικοί και κοινωνικοί, που παρέχουν υπηρεσίες δια βίου μάθησης, υπό την προϋπόθεση ότι εγγράφονται στο Μητρώο Φορέων Δια Βίου Μάθησης, που τηρεί η Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης.
2. Δημιουργείται το «Εθνικό Δίκτυο Δια Βίου Μάθησης» στο οποίο εντάσσονται όλοι οι φορείς διοίκησης και όλοι οι φορείς παροχής υπηρεσιών δια βίου μάθησης, για τη λειτουργία και ανάπτυξη του οποίου προβλέπονται διαφορά πρότυπα και μέσα όπως:
α. το Εθνικό Πρόγραμμα Διά Βίου Μάθησης, που θα παρουσιαστεί αρχές Οκτωβρίου στη Σύνοδο Διά Βίου Μάθησης ,
β. πρότυπα και προδιαγραφές για την κατάρτιση,
γ. το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων,
δ. τα Μητρώα του Εθνικού Δικτύου
ε. τα έγγραφα του Ευρωδιαβατηρίου,
στ. κίνητρα, διασφάλιση ποιότητας, προγραμματικές συμβάσεις κλπ.
3. Για την υποβοήθηση του σχεδιασμού και το συντονισμό της εφαρμογής της δημόσιας πολιτικής δια βίου μάθησης και σύνδεσης με την απασχόληση ο Υπουργός Παιδείας συγκαλεί κάθε χρόνο την Σύνοδο δια βίου μάθησης και σύνδεσης με την απασχόληση η οποία οργανώνει τον κοινωνικό διάλογο, και στην οποία μετέχουν οι Πρόεδροι των κορυφαίων συνδικαλιστικών οργανώσεων της Χώρας.
4. Παράλληλα, συγκροτούνται δύο όργανα για το σχεδιασμό και την εφαρμογή της δημόσιας πολιτικής δια βίου μάθησης που αντιστοιχούν στους δύο βασικούς πυλώνες της δια βίου μάθησης: Το Συμβούλιο Δια Βίου Μάθησης και Σύνδεσης με την Απασχόληση και η Διαρκής Διάσκεψη Γενικής Εκπαίδευσης Ενηλίκων.
5. Ανασυγκροτείται η Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης ώστε να ανταποκρίνεται στο επιτελικό της ρόλο και στην άσκηση σημαντικών νέων αρμοδιοτήτων όπως είναι η εποπτεία και διαχείριση του Ε.Σ.Σ.Ε.Ε.Κ.Α. (Εθνικό Σύστημα Σύνδεσης της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης με την Απασχόληση) , των δημοσίων και ιδιωτικών ΙΕΚ και Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας, η συνεργασία με τους νέους και αναδιαρθρωμένους φορείς όπως το ΕΚΕΠΙΣ, το ΕΚΕΠ, ο ΕΟΠΠ, το ΙΔΕΚΕ, στους οποίους θα αναφερθούμε στην συνέχεια.
6. Προωθείται η αποκέντρωση στην Περιφέρεια και τους Δήμους του Καλλικράτη, ενώ μέσω του ΣΥΖΕΥΞΙΣ διασφαλίζεται η ηλεκτρονική διασύνδεση Κέντρου και Περιφέρειας για τον συντονισμό της δράσης τους και αμοιβαία ενημέρωση.
7. Διευρύνεται ο ρόλος του ΕΚΕΠΙΣ (Εθνικού Κέντρου Πιστοποίησης Δομών Δια Βίου Μάθησης), το οποίο αναλαμβάνει πλέον την πιστοποίηση δομών, επαγγελματικών περιγραμμάτων, προγραμμάτων και εκπαιδευτών καθώς και την αδειοδότηση γενικότερα των φορέων μη τυπικής εκπαίδευσης. Ήδη επιβεβαιώθηκε η επιχειρησιακή ετοιμότητα και καλή λειτουργία του ΕΚΕΠΙΣ με τη διαδικασία αδειοδότησης των ΚΕΜΕ. Ειδική αναφορά γίνεται στο σχετικό άρθρο στη διαδικασία αδειοδότησης των Εργαστηρίων Ελευθέρων Σπουδών.
8. Ιδρύεται ο Ε.Ο.Π.Π. (Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων), ο οποίος αποτελεί τον εθνικό φορέα πιστοποίησης των εκροών (γνώσεων, ικανοτήτων και δεξιοτήτων )που αποκτά ένα άτομο μέσω της μη τυπικής εκπαίδευσης και της άτυπης μάθησης. Ο ΕΟΠΠ θα λειτουργεί επίσης ως εθνική δομή των Ευρωπαϊκών δικτύων και διαχειρίζεται θέματα:
α. Του Εθνικού Σημείου Συντονισμού του Ευρωπαϊκού Πλαισίου προσόντων που αναπτύσσεται σε όλες τις χώρες της ΕΕ.
β. Του Εθνικού Κέντρου Ευρωδιαβατηρίου
γ. Του Εθνικού Σημείου Αναφοράς για τη διασφάλιση ποιότητας.
Με τη λειτουργία του Οργανισμού που θα εξυπηρετείται από 75 άτομα προσωπικό καταργείται ο ΟΕΕΚ, με τις αρμοδιότητες του να κατανέμονται μεταξύ ΕΟΠΠ και ΓΓΔΒΜ.
9. Αναμορφώνεται το καθεστώς οργάνωσης, διαχείρισης και λειτουργίας των Ι.Ε.Κ., τα οποία υπάγονται πλέον στη Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης, με μεταφορά μέσω προγραμματικών συμβάσεων στις περιφέρειες.
10. Ρυθμίζεται το καθεστώς των ΚΕΚ με πρόβλεψη έκδοσης Προεδρικού Διατάγματος για την ίδρυση και λειτουργία τους.
11. Ρυθμίζεται το καθεστώς λειτουργίας των Εργαστηρίων Ελευθέρων Σπουδών που εκκρεμούσε.
12. Καθιερώνεται Μητρώο Φορέων Δια Βίου Μάθησης, που τηρεί η ΓΓΔΒΜ , όπου εγγράφονται και οι φορείς άτυπης μάθησης, με πρόβλεψη για την διαδικασία παρακολούθησης και αξιολόγησης της δραστηριότητας των φορέων της μη τυπικής εκπαίδευσης.
13. Πρότυπα και Μέσα του ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ
α. Για τη υλοποίηση του μεσοχρόνιου και εξειδικευόμενου σε ετήσια βάση προγράμματος συνιστάται Επιτροπή Παρακολούθησης.
β. Διαμορφώνεται και λειτουργεί το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων, με την εποπτεία άμεσα του Υπουργείου Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων. Με Π.Δ. θα ορισθούν οι όροι και οι προϋποθέσεις, διαμόρφωσης, αξιολόγησης , πιστοποίησης, αδειοδότησης φορέων πιστοποίησης, αντιστοίχησης με τα Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων κλπ.
γ. Καθιερώνεται το Ηλεκτρονικό Μητρώο Διά Βίου Μάθησης , στο οποίο εγγράφονται οι ενδιαφερόμενοι με αίτηση τους, και περιλαμβάνει τα Ατομικά Δελτία Δια βίου Μάθησης.
δ. Καθιερώνεται αντίστοιχα το Μητρώο Φορέων Διά βίου Μάθησης
ε. Θεσπίζονται κίνητρα για την ανάπτυξη της δια βίου μάθησης, με σημαντικότερο τη νέα δυνατότητα, που παρέχει ο νόμος, αναγνώρισης, άθροισης και μεταφοράς πιστωτικών μονάδων μεταξύ συστημάτων τυπικής και μη τυπικής εκπαίδευσης.
στ. Διασφάλιση ποιότητας με καθιέρωση συστήματος συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και αξιολόγησης εκπαιδευτών και συστήματος αξιολόγησης της αποδοτικότητας του Εθνικού δικτύου δια βίου μάθησης. Από 1-1-2013 θα απαιτείται «εκπαιδευτική επάρκεια» κάθε εκπαιδευτή για συμμετοχή σε πρόγραμμα χρηματοδοτούμενο από δημόσιους πόρους. Οργανώνεται ο χώρος των εργαζομένων στην εκπαίδευση ενηλίκων.
ζ. Προβλέπεται πρόγραμμα εφαρμογής για τη στενή παρακολούθηση της υλοποίησης του Εθνικού προγράμματος Διά Βίου Μάθησης.
η. Για την διευκόλυνση της υλοποίησης του όλου προγράμματος, ρητά προβλέπεται η σύναψη προγραμματικών συμβάσεων μεταξύ διαφόρων εμπλεκομένων φορέων, και ιδιαίτερα Κέντρου, περιφερειών και Δήμων.