ΑΝΝΑΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ
ΑΝΝΑΒγάζοντας το Κέντρο από το Περιθώριο
Η πρωτοβουλία “Αθήνα: Ξανά Ζωή στο κέντρο” επιχειρεί να αντιμετωπίσει τα σύνθετα προβλήματα που πλήττουν τις κεντρικές περιοχές της πρωτεύουσας.
Τα τελευταία χρόνια το κέντρο της Αθήνας έχει αρχίσει να μεταλλάσσεται. Περιοχές όπως αυτή της Ομόνοιας, των Χαυτείων, του Κεραμεικού, του Μεταξουργείου, της πλατείας Βάθη, που αποτελούν κατά τεκμήριο το ιστορικό κέντρο της Αθήνας, τείνουν να μετατραπούν -αν δεν έχουν ήδη μετατραπεί- σε ιδιότυπα «γκέτο», όπου συνυπάρχουν πολλές διαφορετικές δυστυχίες: πορνεία, ναρκωτικά, ανεργία, ρατσισμός, φτώχεια, παράνομο εμπόριο, κάθε λογής μικρή και μεγαλύτερη εγκληματικότητα συνθέτουν ένα σκηνικό ανομίας, παραμέλησης και περιθωριοποίησης.
Η εικόνα του κέντρου της Αθήνας έχει μετατραπεί τα τελευταία χρόνια σε έναν «καθρέφτη» των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα του αποκαλούμενου «αναπτυγμένου» κόσμου. Οι κάτοικοι των περιοχών του ιστορικού κέντρου αντιμετωπίζουν καθημερινά σύνθετα προβλήματα. Μεγάλος πληθυσμός μεταναστών ζει σε συνθήκες εξαθλίωσης. Παιδιά βυθισμένα στον εφιάλτη των ναρκωτικών περιφέρονται σαν φαντάσματα στους γύρω δρόμους, ζητιανεύοντας μερικά σεντς που θα τους διασφαλίσουν την επόμενη δόση τους. Η κατάσταση μόνο ως «καλή» δεν μπορεί να περιγραφεί…
Στοιχεία κοινωνικής κατάρρευσης
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ. και της Γενικής Γραμματείας Ισότητας, από το 2003 ως το 2006 τα θύματα του trafficking που εντοπίστηκαν στη χώρα μας ήταν 419 γυναίκες (οι περισσότερες από χώρες του πρώην Ανατολικού Μπλοκ και της υποσαχάριας Αφρικής), ενώ είχαν εντοπιστεί και τέσσερα παιδιά, θύματα του απεχθούς εμπορίου ανθρώπων. Ωστόσο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις διαφόρων ΜΚΟ που ασχολούνται με το trafficking, ο πραγματικός αριθμός, ιδίως για νέες γυναίκες από χώρες της Αφρικής, είναι πολύ μεγαλύτερος (ένα απλό πέρασμα από κεντρικούς δρόμους της Αθήνας μόλις πέσει το σκοτάδι είναι αρκετό για να πείσει για την αλήθεια του ισχυρισμού).
Όσον αφορά στο πρόβλημα των ναρκωτικών, από τα στοιχεία της ετήσιας έκθεσης του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά (ΕΚΤΕΠΝ) για την Κατάσταση των Ναρκωτικών και των Οινοπνευματωδών στην Ελλάδα το 2006, το μεγαλύτερο ποσοστό ατόμων ηλικίας 16-64 ετών που έχουν κάνει χρήση τουλάχιστον μία φορά κάποιας απαγορευμένης ουσίας εντοπίζεται στην περιοχή της Αθήνας (23,6%), ενώ η Αττική έχει την ίδια χρονιά το θλιβερό προνόμιο να συγκεντρώνει και το μεγαλύτερο ποσοστό θανάτων από ναρκωτικά (36,4% σε σύνολο 273 απωλειών σε όλη τη χώρα). Παράλληλα, η μεγάλη χρονική διάρκεια που απαιτείται για την ένταξη ενός τοξικομανούς στα προγράμματα υποκατάστασης του ΟΚΑΝΑ (εκτιμάται ότι χρειάζονται τουλάχιστον 4 χρόνια) δημιουργεί συνθήκες «ασφυξίας» στο Κέντρο Βοηθείας του Οργανισμού, που βρίσκεται στην οδό 3ης Σεπτεμβρίου.
Ένα από τα ζητήματα που προβληματίζουν πολίτες και εμπόρους στο κέντρο της Αθήνας αφορά στην αστυνόμευση και το παράνομο εμπόριο. Πρόσφατη έρευνα του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών έδειξε ότι το 37,4% των εμπόρων στο κέντρο της Αθήνας κρίνει την αστυνόμευση «ανεπαρκή» και το 44,3% «μέτρια», ενώ το 49,3% θεωρεί ότι κατά την εορταστική περίοδο των περασμένων Χριστουγέννων η παρουσία παράνομων μικροπωλητών αυξήθηκε.
Εκ του σύνεγγυς
Η κατάσταση που περιγράφηκε πιο πάνω είναι λίγο πολύ γνωστή σε όλους τους κατοίκους της Αθήνας. Ωστόσο, μερικές φορές χρειάζεται κάποιος να τη βιώσει από κοντά, να έρθει «τετ-α-τετ» με το αποκρουστικό της πρόσωπο, προκειμένου να την κατανοήσει πλήρως. Η βουλευτής Α΄ Αθηνών του ΠΑΣΟΚ Ά. Διαμαντοπούλου είχε μία «εκ του σύνεγγυς» επαφή με τη δυστυχία και τη μιζέρια που επικρατεί στο κέντρο της Αθήνας, λίγο πριν τις τελευταίες εθνικές εκλογές. Η ίδια διηγείται στην «F. S.»: «Την ημέρα της κεντρικής προεκλογικής μου ομιλίας, στις 16 Σεπτεμβρίου 2007, στην πλατεία Κοτζιά, δύο ήταν τα κύρια γεγονότα: το πρώτο όταν διαπίστωσα ότι πίσω από το Δημαρχείο της Αθήνας νεαρές Νιγηριανές, θύματα του trafficking, εμπορεύονται το σώμα τους για “λίγα ευρώ, χωρίς πλαστικό”. Το δεύτερο όταν μια απελπισμένη γυναίκα, την ώρα της προσέλευσής μου στην εκδήλωση, αρπάχτηκε πάνω μου λέγοντας “Το παιδί μου πεθαίνει από ναρκωτικά! Εδώ δίπλα! Πεθαίνει! Κάνε κάτι!”. Υποσχέθηκα τότε στον εαυτό μου ότι είναι θέμα πολιτικής τιμής για μένα να ανταποκριθώ σε αυτό που είναι η ευθύνη του πολιτικού».
Η πρωτοβουλία «Αθήνα: Ξανά ζωή στο κέντρο»
Το διπλό περιστατικό έκανε την κ. Διαμαντοπούλου να σκύψει με περισσότερη προσοχή στα προβλήματα που αντιμετωπίζει καθημερινά το κέντρο της Αθήνας. Όπως τονίζει: «προχώρησα
στην πρωτοβουλία “Αθήνα: Ξανά ζωή στο κέντρο” με σκοπό να φέρω στο προσκήνιο, συστηματικά και οργανωμένα, όλα τα προβλήματα του ιστορικού κέντρου της Αθήνας. Προβλήματα τα οποία αφορούν την ασφάλεια στις γειτονιές του κέντρου, τα ναρκωτικά, τους μετανάστες, την πορνεία, το παραεμπόριο, τη γενικότερη υποβάθμιση και απαξίωση της περιοχής. Συζήτησα διεξοδικά με τους κατοίκους, τους επαγγελματίες και τους φορείς τους. Συνάντησα το δήμαρχο Αθηναίων, τον υπουργό Εσωτερικών, τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου στον οποίο και κατέθεσα στοιχεία και αναφορές που εδώ και δύο χρόνια εκκρεμούν στα “αζήτητα”. Eπισκέφθηκα τη μονάδα του ΟΚΑΝΑ και συζήτησα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει στην καθημερινή του λειτουργία. Κατέθεσα ερωτήσεις στους υπουργούς Εσωτερικών, ΠΕΧΩΔΕ, Υγείας και Παιδείας.
Στόχος ήταν να αναδειχθούν κατά τομέα τα σοβαρά θέματα που πλήττουν το ιστορικό κέντρο της Αθήνας, και όχι μόνο».
Η κ. Διαμαντοπούλου δεν έμεινε ικανοποιημένη από τις απαντήσεις που πήρε. Συνέχισε λοιπόν τη δράση της: «Τον Απρίλιο ξεκίνησε διαβούλευση άμεσα ή ηλεκτρονικά -μέσω του wikipolitics- πάνω στην ερώτηση που μετά την τελική της διατύπωση κατέθεσα στον πρωθυπουργό με θέμα “Αθήνα: Ξανά ζωή στο κέντρο”, συνοδευόμενη από μερικές χιλιάδες υπογραφών. Μαζί με την ερώτηση κατέθεσα και την πρόταση για άμεση δημιουργία ενός διυπουργικού οργάνου με τη
συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων υπουργείων, του δήμου και της νομαρχίας αλλά και των οργανώσεων πολιτών. Στόχος είναι, με βάση τις πολλές και σημαντικές μελέτες που ήδη υπάρχουν, να καταρτιστεί πλάνο επιμέρους ολοκληρωμένων παρεμβάσεων σε όλους τους τομείς
με χρονοδιάγραμμα και χρηματοδότηση από το πρόγραμμα του ΕΣΠΑ. Μέσω του ΠΕΠ Αττικής 2007-2013 παρέχεται η δυνατότητα για “αναζωογόνηση αστικών περιοχών με στόχο την αποφυγή εμφάνισης περιοχών χωρικού αποκλεισμού λόγω της συγκέντρωσης ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων”. Ο κ. Καραμανλής δεν μπορεί να κλείνει πλέον αυτιά και μάτια».
F.S.: Σε γενικές γραμμές, αντίστοιχα προβλήματα με αυτά του κέντρου της Αθήνας αντιμετωπίζουν πολλές πόλεις στο εξωτερικό. Πού αποδίδετε εσείς αυτό το φαινόμενο;
Άννα Διαμαντοπούλου: Όχι μόνο στο εξωτερικό αλλά και στο εσωτερικό, όχι μόνο στο κέντρο της Αθήνας αλλά και περιφερειακά, έστω και σε μικρότερη κλίμακα. Ξεκινάμε από το κέντρο της Αθήνας, που, προφανώς, δεν είναι η εξαίρεση. Όλες οι μεγάλες πόλεις έχουν αντίστοιχα φαινόμενα γιατί προσφέρουν ανωνυμία και δίνουν κάθε είδους ευκαιρίες επιβίωσης. Μπορεί όμως να δει κανείς οργανωμένες και αποτελεσματικές παρεμβάσεις στο Μπέρμινχαμ, στην Κοπεγχάγη, στη Βαρκελώνη, που μας ενθαρρύνουν στην αναζήτηση λύσεων.
F.S.: Σε κάποιες πόλεις (π.χ. Νέα Υόρκη) η αναβάθμιση του κέντρου συνοδεύτηκε από αυστηρά αστυνομικά μέτρα («πολιτική μηδενικής ανοχής»). Θεωρείτε ότι κάτι τέτοιο μπορεί ή πρέπει να γίνει και στην Αθήνα;
Ά.Δ.: Προτιμώ το ευρωπαϊκό μοντέλο παρέμβασης, που συνδυάζει την αλληλεγγύη με το νόμο. Η πολιτική της εφαρμογής του νόμου και της τάξης λύνει το πρόβλημα μιας πλατείας και μεταφέρει τους ανθρώπους που έχουν το πρόβλημα λίγο παραπέρα. Η οργανωμένη και αποτελεσματική παρουσία της Αστυνομίας είναι ένα από τα αναγκαία, αλλά όχι απαραίτητα και ικανά μέτρα επίλυσης του ζητήματος. Πρόκειται για κοινωνικό φαινόμενο, και χρειάζεται πρόληψη και μέτρα αποτροπής.
F.S.: Η κίνησή σας αυτή έχει σχέση με πιθανό ενδιαφέρον σας για «μεταπήδηση» π.χ. στο Δήμο Αθηναίων κάποια μελλοντική στιγμή;
Ά.Δ.: Απολύτως καμία. Είναι παθογένεια του πολιτικού συστήματος της Αθήνας να αποδίδεται απευθείας φιλοδοξία δημάρχου σε έναν βουλευτή της Α΄ Αθήνας που ασχολείται με αυτό που είναι ευθύνη του και αποστολή του!