ΑΝΝΑΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ
ΑΝΝΑΟΜΙΛΙΑ
ΣΕ ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΕ ΘΕΜΑ:
«ΕΝΤΟΣ ΕΣΤΙΑΣ: ΑΣΤΕΓΟΙ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΕΠΑΝΕΝΤΑΞΗΣ»
Α. ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ: Είναι ενδιαφέρον ότι είμαστε σήμερα σε μια τέτοια συνάντηση και να συγχαρώ την «ΓΑΛΕΡΑ» για την πρωτοβουλία, για ανθρώπους που δεν είναι κανένας απ’ αυτούς εδώ. Μιλάμε γι’ αυτούς χωρίς αυτούς.
Και είναι κατ’ εξοχήν οι αποκλεισμένοι, αυτοί που δεν έχουν ποτέ δυνατότητα έκφρασης, δεν ψηφίζουν, δεν πρόκειται να δημιουργήσουν πελατειακές σχέσεις, δεν έχουν επαφές με ισχυρή δύναμη, συντεχνιακή ή άλλη, δεν παρεμβαίνουν σε κανενός είδους Αρχή και ως εκ τούτου σε κοινωνίες οργανωμένες όπως οι περισσότερες δυτικές κοινωνίες, χρειάζονται πολύ ισχυρή πολιτική βούληση άλλων ν’ ασχοληθούν μαζί τους.
Η κα Πούτου αναφέρθηκε στα εθνικά σχέδια δράσης κατά της φτώχιας. Έχω την τιμή και θεωρώ ότι είναι από τις πιο σημαντικές στιγμές στην πολιτική μου ζωή και εμπειρία να εισηγηθώ στην Ευρώπη το 2001 τα εθνικά σχέδια κατά της φτώχιας, ήταν η πρώτη φορά που υπήρξε οργανωμένη πολιτική με εθνικά σχέδια που έπρεπε η κάθε χώρα να οργανώσει, να εκτελέσει, να υλοποιήσει, με συγκεκριμένες χρηματοδοτικές πηγές που έπρεπε να είναι συνδυασμός εσωτερικών και ευρωπαϊκών πηγών.
Εκεί κάθε χώρα κρίνεται πλέον για το πώς υλοποιεί τα πρακτικά ζητήματα, αλλά δεν μπορεί κανείς να πει ότι δεν είχε έναν μπούσουλα ή ότι δεν υπάρχει η δυνατότητα πια, η βάση να έχουμε ένα εθνικό σχέδιο δράσης κατά του αποκλεισμού, γιατί δεν είναι μόνο η φτώχια, αποκλεισμός είναι κάτι πολύ πιο σύνθετο από την φτώχια, και ότι δεν υπάρχουν πολιτικές πάνω στις οποίες θα μπορούσαν να υπάρξουν συνέπειες στην κοινωνία.
Η ανάγνωση των δεδομένων σε κάθε χώρα δείχνει ότι οι λόγοι των αστέγων ίσως σε μεγάλο βαθμό, τα αίτια του να είναι κανείς άστεγος δεν συμπίπτουν. Η κάθε χώρα έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες. Και αν δεν αναλύσουμε το από πού ξεκινούν τα δεδομένα των αστέγων όχι γιατί οι ίδιοι αφέθηκαν οικονομικά, κοινωνικά ή γιατί οι ίδιοι δεν έκαναν αυτό που έπρεπε στη ζωή τους, αλλά ποιες είναι οι συνθήκες στο σύστημα στο οποίο ζουν.
Εκτιμώ λοιπόν ότι ξεκινώντας από εκεί, στην λειτουργία του Ελληνικού κρατικού μηχανισμού των προτεραιοτήτων του πολιτικού συστήματος αλλά σ’ έναν βαθμό και των φορέων, των κοινωνικών φορέων, γιατί όπως θα πω παρακάτω δεν γίνεται επίλυση του θέματος χωρίς την παρέμβαση των κοινωνικών φορέων.
Τα αίτια είναι πολλά. Ας ξεκινήσουμε από το ότι υπάρχει μια μαύρη αγορά και μια μαύρη αγορά εργασίας. Άρα υπάρχουν πολλοί άνθρωποι οι οποίοι δουλεύουν επί χρόνια χωρίς ν’ ασφαλίζονται και χωρίς να παίρνουν πίσω τον μόχθο τους την στιγμή που πρέπει. Υπάρχει μια χαοτική πολιτική στον χώρο της λαθρομετανάστευσης, όπου πολύ δύσκολα μπορεί κανείς να βρει πράγματι άκρη. Και η λαθρομετανάστευση αναπτύσσεται με τρομακτικούς ρυθμούς.
Υπάρχει ένα κοινωνικό κράτος το οποίο ξοδεύει σημαντικά ποσά, η Ελλάδα ξοδεύει το 27% του ΑΕΠ της για κοινωνικούς στόχους, είναι στο μέσον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο δεν είναι αποτελεσματικό για πολλούς λόγους που δεν είναι του παρόντος, αλλά ενώ ξοδεύουμε το 27% του ΑΕΠ δεν έχουμε την κάλυψη της φτώχιας, όπως το έχει ο μέσος όρος της Ευρώπης. Ένα κοινωνικό κράτος που σε μεγάλο βαθμό λειτουργεί περισσότερο και εστιάζει περισσότερο σ’ αυτούς που μπορούν πολιτικά να είναι ισχυρότεροι. Οι άστεγοι δεν έχουν καμία ελπίδα μέσα απ’ αυτή την λογική να πάρουν μέρος του Κρατικού προϋπολογισμού.
Είναι ο συγκεντρωτισμός του ελληνικού κράτους. Άκουσα προηγουμένως για τον ρόλο των Υπουργείων. Η άποψή μου είναι ότι θα πρέπει να βρούμε έναν τελείως διαφορετικό τρόπο συνέργιας του κράτους, της Αυτοδιοίκησης και της κοινωνίας των πολιτών. Η πολιτική, η οργανωμένη πολιτική πρέπει να βρει άλλους τρόπους υλοποίησής της στον χώρο των αστέγων.
Είναι πολλά άλλα ζητήματα, όπως είναι το θέμα μιας σκληρής λειτουργίας της αγοράς που δεν δίνει σε κανέναν την δεύτερη ευκαιρία. Πολλοί θα έχετε διαβάσει και από τις εφημερίδες που έχουν γίνει εκτενείς αναφορές, ότι υπάρχουν άνθρωποι που πτώχευσε η εταιρεία τους και βρέθηκαν από τη μια μέρα στην άλλη χωρίς τίποτα. Ένα ζήτημα το οποίο δεν προστατεύει και που λειτουργεί και ενάντια στην εξάλειψη των οικονομικών μεγεθών και της επιχειρηματικότητας.
Θα μπορούσα ν’ αναφερθώ σε πολλά, αναφέρθηκα ενδεικτικά γιατί έχει σημασία κάθε φορά να ξεκινάς από την ανάληψη του δικού σου συστήματος για να το αλλάξεις. Ένα πολιτικό σχέδιο για την αντιμετώπιση των αστέγων, πρέπει να είναι ενταγμένο μέσα στο εθνικό σχέδιο κατά του αποκλεισμού και να έχει συγκεκριμένες αρχές και δομές δράσης. Θ’ αναφερθώ λοιπόν όσον αφορά το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ, θέλω να πω ότι επειδή είχα την ευθύνη του προγράμματος είχα την δυνατότητα να διαβουλευθώ με τους περισσότερους φορείς, στην Κλίμακα έχω πάει πολλές φορές και είναι πολύ ενδιαφέρον να δει κανείς πώς μπορεί η κοινωνία να λειτουργήσει αλλά πόσο λίγο μπορεί ν’ αποδώσει από πλευράς αριθμών εάν δεν υπάρχει η πολλαπλασιαστική δύναμη του κράτους.
Η διαβούλευση εκείνη και η εμπειρία πολλών ευρωπαϊκών χωρών που τουλάχιστον 7 από τις 15, γιατί οι υπόλοιπες είναι σε πολύ νέα φάση, έχουν σοβαρά προβλήματα, προβλήματα αλλά και προγράμματα αστέγων, οδήγησε σ’ ένα πολιτικό πλαίσιο το οποίο θα σας πω τις αρχές παρέμβασης, δηλαδή ποιες είναι οι βασικές αρχές για να οργανώσεις την πολιτική σου αλλά και τις νέες δομές οι οποίες πρέπει να υπάρξουν.
Το πρώτο είναι όσον αφορά τις Αρχές, οι στοχευμένες παρεμβάσεις. Οι στοχευμένες παρεμβάσεις στο θέμα των αστέγων προϋποθέτουν αυτό που ειπώθηκε και πριν, ότι δεν έχουμε ούτε καταγραφή ούτε καν ορισμό – είναι πολλά χρόνια τώρα που δεν μπορεί να εκτιμηθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο γιατί υπάρχουν εθνικές ιδιαιτερότητες, σε εθνικό επίπεδο όμως υπάρχει η ανάγκη να έχουμε τον ορισμό για να τον συνδέσουμε με τα συστήματα, τα υγείας, το θέμα των απόρων του Πρόνοιας κτλ..
Ποιες είναι οι στοχευμένες παρεμβάσεις, θα πω ένα παράδειγμα: Η κοινωνική κατοικία. Η κοινωνική κατοικία είναι ένα πολύ σοβαρό πρόγραμμα που όμως δεν είναι μια υπόθεση ότι κάνω κάποια σπίτια και βάζω τους αστέγους. Η κοινωνική κατοικία είναι ένα Πρόγραμμα. Δημιουργείς τον χώρο, δημιουργείς τις υποδομές και συνδέεις άμεσα το δικαίωμα πρόσβασης με την υποχρέωση συμμετοχής σε προγράμματα ένταξης.
Γιατί η επανένταξη η κοινωνική και η οικονομική είναι πάρα πολύ σημαντική σ’ αυτές τις περιπτώσεις. Λόγω του πολύ περιορισμένου χρόνου αναφέρομαι ενδεικτικά. Είπα λοιπόν για στοχευμένες παρεμβάσεις.
Το δεύτερο είναι οριζόντιες παρεμβάσεις. Οι οριζόντιες παρεμβάσεις καθορίζονται απ’ αυτά τα εθνικά σχέδια κατά του αποκλεισμού. Μια χώρα που θέλει να έχει ένα τριετές σχέδιο κατά του αποκλεισμού. Και σ’ αυτό το σχέδιο υπάρχουν συγκεκριμένες ομάδες οι οποίες συνδέονται απολύτως με τους άστεγους.
Είναι οι παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας και πώς φέρνεις τον αποκλεισμένο στην αγορά εργασίας. Είναι τα θέματα σχολικής διαρροής, είναι τα θέματα οικογενειακής βίας και διάλυσης των οικογενειών, είναι τα θέματα της τρίτης ηλικίας, των ψυχικών παθήσεων, της νεανικής παραβατικότητας και πάνω απ’ όλα, το αφήνω τελευταίο, είναι το θέμα των παιδιών. Η φτώχια παράγει φτώχια. Το παιδί που μεγαλώνει μέσα στη φτώχια χωρίς ευκαιρίες, έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να καταλήξει στην ακραία μορφή φτώχιας που είναι ο άστεγος.
Τα εθνικά σχέδια που έχουν οριζόντιες παρεμβάσεις, αφορούν πολιτικές όπως το εγγυημένο εισόδημα. Νομίζω ότι κανένας δεν υπάρχει εδώ μέσα που δεν συμφωνεί με την ανάγκη της κατοχύρωσης του εγγυημένου εισοδήματος για κάθε Έλληνα πολίτη. Νομίζω ότι ο καθένας θα μπορούσε να κατανοήσει πόσο δύσκολο είναι για έναν προϋπολογισμό σαν τον ελληνικό να έχει συγκεκριμένο εισόδημα στο χέρι κάθε μήνα για όλους τους πολίτες.
Όμως δεν γίνεται να συνεχίσουμε ως πολιτεία χωρίς μια μορφή εγγυημένου επιπέδου αξιοπρεπούς διαβίωσης η οποία έχει συγκεκριμένα στοιχεία. Έχει ένα ποσό το οποίο είναι αναγκαίο, έχει πρόσβαση στο σύστημα υγείας, που σήμερα είναι μόνο για επείγοντα περιστατικά, είναι θέματα που έχουν να κάνουν με την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, δηλαδή είναι ένα εγγυημένο εισόδημα αξιοπρεπούς διαβίωσης, το οποίο καλύπτει όλες τις κατηγορίες και ξεκινά από τον χώρο του αποκλεισμού, γιατί συνήθως δεν ξεκινάμε από τον χώρο του αποκλεισμού.
Εδώ, στα εθνικά σχέδια δράσης για τον αποκλεισμό πρέπει να έχουμε μετρήσιμους εθνικούς στόχους. Και οι μετρήσιμοι εθνικοί στόχοι είναι κάτι που πρέπει να έχει το πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα. Η εμπειρία λέει ότι στον βορρά οι πολιτικοί αναμετρώνται με τους στόχους που έβαλαν και δεν πέτυχαν. Στον νότο, και ιδιαίτερα στην Ελλάδα οι πολιτικοί αναμετρώνται με την διαχείριση των κρίσεων και με την δυνατότητα επικοινωνίας.
Θα πρέπει λοιπόν οι κυβερνήσεις να θέτουν στόχους συγκεκριμένους ποσοτικούς και να κρίνονται γι’ αυτούς. Εάν ξέρουμε ότι έχουμε 20.000 άστεγους, θα πρέπει σε μια 15ετία, ήδη το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πριν από λίγες μέρες έβαλε στόχο το 2015, να πούμε για εξάλειψη. Αυτό σημαίνει ότι κάθε τετραετία θα πρέπει να κρινόμαστε για κάθε τέτοιον στόχο.
Το τρίτο είναι οι ευκαιρίες ένταξης. Η κάθε μορφή ενίσχυσης επιδόματος ή προνομίου συνδέεται άρρηκτα και με αντίστοιχες ευκαιρίες ένταξης. Κάθε επίδομα ή στήριξη συνοδεύεται με μια ευκαιρία. Ευκαιρία για κατάρτιση, ευκαιρία για εθελοντικές δράσεις, ευκαιρία για κοινωνική εργασία και συμμετοχή σε κοινωνικά δρώμενα, ώστε να διευκολυνθεί η ένταξή τους στην οικονομία και στην κοινωνία.
Κι έρχομαι στο θέμα των δομών και τελειώνω μ’ αυτό: Η λογική που υπάρχει στο ελληνικό κράτος είναι το Υπουργείο. Το Υπουργείο Πρόνοιας, το Υπουργείο Υγείας, ένα Υπουργείο που θα λύσει τα προβλήματα. Το θέμα των αστέγων, θα γίνω πολύ συγκεκριμένη γι’ αυτό που μιλάμε σήμερα, δεν είναι ένα θέμα που μπορεί να λυθεί από τις Υπηρεσίες ενός Υπουργείου. Χρειάζονται τρία επίπεδα: Το κεντρικό επίπεδο, η πολιτική μιας κυβέρνησης η οποία είναι οι οριζόντιες πολιτικές που είπα πριν, όπου θέτει το πλαίσιο, τη χρηματοδοτική βάση, τους στόχους, πιστοποιεί φορείς, βάζει προϋποθέσεις για το ποιοι φορείς μπορεί ν’ ασχοληθούν με το θέμα αυτό ώστε να χρηματοδοτηθούν, πιστοποιούνται αυτοί οι φορείς, έχουν την δυνατότητα και την υποχρέωση να λογοδοτούν αυτές οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, έχουμε λοιπόν ένα κράτος που μπορεί να θέσει έναν οργανωμένο επιτελικό ρόλο.
Οι πόροι και οι Υπηρεσίες πρέπει να μεταφέρονται στο επίπεδο δεύτερο επίπεδο, αυτό της Αυτοδιοίκησης. Η Αυτοδιοίκηση είναι κοντά στον άνθρωπο. Γιατί ο άνθρωπος μπορεί να είναι στην Αθήνα, στο κέντρο της Αθήνας, μπορεί να είναι στην Πάτρα, μπορεί να είναι στην Θεσσαλονίκη, μπορεί να είναι σ’ ένα νησί. Δεν μπορεί το Υπουργείο Παιδείας ν’ ασχοληθεί με τον άνεργο στην Ρόδο.
Η ανάγκη λοιπόν μεταφοράς πόρων και υπηρεσιών σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι απόλυτη προτεραιότητα. Και εκεί, η πρότασή μας είναι για ένα νέο σχέδιο που αφορά το δίκτυο κοινωνικής παρέμβασης όπου θα πρέπει σε κάθε χώρο Τοπικής Αυτοδιοίκησης να υπάρχει ένα σύνολο, ένα θεσμικό πλαίσιο που θα είναι μορφή δικτύου όλων των χώρων που ασχολούνται με τα θέματα του αποκλεισμού και που είναι το τρίτο επίπεδο που πρέπει να είναι από την εκκλησία την οποία καλούμε να πρωταγωνιστήσει επιτέλους σε κοινωνικά θέματα, μέχρι τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και μέχρι τα Πανεπιστήμια που ασχολούνται με το θέμα αυτό, αυτό το δίκτυο να υποστηρίζεται από τις Υπηρεσίες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και να έχει Ταμείο όπου οι κρατικοί πόροι και οι πόροι της Αυτοδιοίκησης να μεταφέρονται στο Ταμείο σε επίπεδο πόλης.
Αυτό το δίκτυο να μπορεί να κάνει προγραμματισμό σε ετήσια βάση, να κάνει απολογισμό σε ετήσια βάση, για να θέτει τους στόχους. Αυτό είναι μια διαφορετική προσέγγιση απ’ αυτήν που έχουμε μέχρι σήμερα. Και επειδή, επαναλαμβάνω την εμπειρία της κλίμακας που πριν από λίγο μας την είπε πολύ σύντομα γιατί είναι πραγματικά ένα μεγάλο πρόγραμμα, όταν επισκέφθηκα ένα εργαστήρι που κάνουν, που παίρνουν παλιά έπιπλα και παίρνουν άστεγους και διορθώνουν τα παλιά έπιπλα κι αυτά τα παλιά έπιπλα τα πουλάνε, αυτοί η διαδικασία δεν μπορεί να γίνει από κανένα Υπουργείο, δεν μπορεί να γίνει και από την Αυτοδιοίκηση.
Μπορεί να γίνει από μια Μη Κυβερνητική Οργάνωση η οποία όμως πρέπει να είναι κι αυτή ενταγμένη μέσα σ’ ένα συνολικό πλαίσιο όπου οι υπάρχοντες πόροι, που δεν είναι πολλοί, οι υπάρχουσες δυνάμεις, υπάρχει πολύ πλούσιος εθελοντισμός στην χώρα μας, δεν μπορούμε να τον μαζέψουμε, να τον συγκεντρώσουμε για να γίνει αποδοτικός και η Τοπική Αυτοδιοίκηση που είναι κατ’ εξοχήν φορέας, να ενώσουν τις δυνάμεις τους μ’ ένα κράτος από πάνω ισχυρό, αποφασισμένο, το οποίο έχει βάλει το πλαίσιο, έχει βάλει τους στόχους του, κρίνεται γι’ αυτό και βεβαίως έχει την χρηματοδότηση που απαιτείται.
Σας ευχαριστώ πολύ.
Απαντήσεις σε ερωτήσεις και τοποθετήσεις του κοινού της εκδήλωσης
Α. ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ: Να ξεκινήσω από το γιατί η «ΓΑΛΕΡΑ» σε αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση κάλεσε εκπροσώπους των κομμάτων. Εκλήθησαν οι βουλευτές για να συγκρουστούν, συλλήβδην να κληθούν ένοχοι για το τι έγινε ή δεν έγινε στην χώρα; Για ν’ αποδειχθεί πόσο όλοι μαζί συμφωνούμε και πόσο όλοι μαζί αγαπούν τους αστέγους; Νομίζω ότι κανένας απ’ αυτούς τους λόγους δεν υπάρχει.
Η σύγκρουση γίνεται δόξα τω θεώ με το Βατοπέδιο μέρα νύχτα, και βεβαίως η πολιτική συζήτηση εδώ έχει μια νομίζω καταπληκτική ουσία: μιλούμε σε ένα ακροατήριο το οποίο είναι πάρα πολύ υποψιασμένο και γνωρίζει το θέμα για το οποίο συζητούμε. Δεν συζητούμε ούτε γενικώς για την φτώχια ούτε περιγράφουμε τους αστέγους. Κι όταν ερχόμαστε στις πολιτικές οι οποίες πρέπει να εφαρμοστούν, ξέρουμε ότι υπάρχουν πολύ διαφορετικές πολιτικές απόψεις στα συστήματα και στις επιλογές.
Εάν μιλήσουμε με τους κοινωνιολόγους, με τους πολιτικούς αναλυτές, με τους ερευνητές, υπάρχουν πολύ μεγάλες αντιθέσεις οι οποίες δεν είναι μόνο επιστημονικές, είναι και βαθύτατα πολιτικές.
Εγώ να σας πω την αλήθεια, προβληματίστηκα πάρα πολύ γι’ αυτή την ιστορία. Γιατί αυτό που είπα δεν είναι η ευρωπαϊκή λογική, είναι μια άποψη η οποία έχει πολλές πολεμικές. Όταν μιλούμε για μια συγκροτημένη ομάδα και λέμε ότι επιλέγουμε έναν σχεδιασμό ο οποίος αφορά την στόχευση, τις οριζόντιες πολιτικές και τις ευκαιρίες σε συνδυασμό με τις παροχές, είναι απόψεις οι οποίες έχουν διαφορετικές πολιτικές προσεγγίσεις και πολεμικές.
Μπορούμε να συζητήσουμε γι’ αυτό; γιατί θα πρέπει να κληθούν τα κόμματα αύριο και σ’ αυτό το κομμάτι, δεν μπορεί η πολιτική να είναι μια ιστορία που παλεύουμε μόνο για την προκαταρκτική ή για την εξεταστική. Υπάρχουν διαφορετικές πολιτικές απόψεις; Να κριθούμε επ’ αυτού.
Να σας πω ένα παράδειγμα: Κάποιος αναφέρθηκε στα παιδιά με αναπηρίες και στο τι γίνεται: Θα σας πω μια θεμελιώδη πολιτική διαφορά η οποία εκφράζεται μέσα στο σύστημα της πολιτικής του κοινωνικού κράτους. Το ΠΑΣΟΚ είχε κάνει ένα σύστημα για την υποστήριξη των παιδιών με αναπηρίες άνω των 18, το οποίο βασιζόταν στα Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης και η λογική του ήταν ότι έρχεται το κεντρικό κράτος, κάνει έναν σχεδιασμό και πιστοποιεί, πάει αυτό στην Αυτοδιοίκηση και μεταφέρονται οι πόροι στην Αυτοδιοίκηση. Αλλά υπάρχουν οι κεντρικοί φορείς οι οποίοι σχεδιάζουν, πιστοποιούν και οργανώνουν αυτό τον ευαίσθητο χώρο.
Έρχεται η Νέα Δημοκρατία φέτος το καλοκαίρι -προσέξτε, εγώ δεν κάνω την απορριπτική κριτική, «οι καλοί και οι κακοί- κι έχει μια άλλη όψη. Αυτή η όψη ποια είναι: Δίνω ένα κουπόνι στον γονέα του ανάπηρου παιδιού και αυτό το κουπόνι να το χρησιμοποιήσει όπως θέλει. Εδώ έχουμε μια τεράστια διαφορά στην προσέγγιση της αναπηρίας η οποία είναι μέρος του αποκλεισμού και μέρος της φτώχιας.
Επομένως, εάν θέλουμε πια να οργανώνουμε σωστά τις συζητήσεις μας, να συγκρουστούμε μετωπικά αλλά και πολιτικές που αφορούν την οργάνωση του κράτους και τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν. Θα μπορούσα πολλή ώρα να μιλώ για το τι έγινε την προηγούμενη πενταετία και την προ-προηγούμενη πενταετία, για τον αποκλεισμό. Δεν το έκανα καθόλου, ούτε μ’ ενδιαφέρει. Θέλω να δούμε τι θα κάνουμε από δω και πέρα, όταν έχουμε εντοπίσει πολύ συγκροτημένα προβλήματα.
Ρωτήσατε για το θέμα των Υπηρεσιών και της Νομαρχίας και του κράτους. Από εκεί ξεκίνησα. Θα προτείνουμε νέες δομές; Δεν μπορούν ν’ αντιμετωπισθούν τα κοινωνικά προβλήματα από τις Υπηρεσίες των Υπουργείων. Χρειάζεται μια πολύ ισχυρή αποκέντρωση όπου θα έχουμε αποκέντρωση πόρων και εξουσιών και θα τις καταγράψουμε αυτές, οι οποίες πρέπει να είναι όλες πλέον σε μια ισχυρή Αυτοδιοίκηση.
Το θέμα του ασύλου, για να είμαι πολύ καθαρή, θα πρέπει να υλοποιούμε ακριβώς αυτό το οποίο έχει αποφασισθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Δεν μπορεί να κάνουμε πονηριές και να κρατάμε κόσμο έξω από το άσυλο με χίλιες δυο δικαιολογίες όπως γίνεται σήμερα και να οδηγούμε στον απόλυτο αποκλεισμό, άρα σε σοβαρά προβλήματα εγκληματικότητας, σοβαρά προβλήματα κοινωνικής συνοχής. Ας πάει κανείς να δει λίγο στην Πάτρα τι γίνεται, ήμουν προχθές, ποια κατάσταση επικρατεί στο λιμάνι της Πάτρας.
Έχουμε λοιπόν την πολιτική ασύλου. Η πολιτική ασύλου αποφασίστηκε σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Πριν από μια εβδομάδα στην Ευρώπη, αποφασίσθηκε σε επίπεδο Συμβουλίου Κορυφής το νέο πακέτο για την μεταναστευτική πολιτική. Κανείς δεν κατάλαβε στην Ελλάδα τι αποφασίστηκε. Κανείς δεν συζήτησε. Η Ελλάδα είναι σε άλλο μήκος κλίματος.
Κανείς δεν συζήτησε αυτό το τεράστιο θέμα το οποίο συνδέεται και με αυτό που συζητάμε σήμερα, για να μην απομακρυνόμαστε. Γιατί βεβαίως οι άστεγοι είναι σε μεγάλο βαθμό λαθρομετανάστες. Η ιστορία λοιπόν της μεταφοράς αρμοδιοτήτων σε τοπικό επίπεδο όσον αφορά το άσυλο είναι πολύ ουσιαστική. Τα κέντρα δεν μπορεί να είναι κεντρική ιστορία.
Τώρα έχουμε και το φαινόμενο ασυνόδευτων παιδιών που είναι λαθρομετανάστες. Έχω μια εμπειρία από τη Λέρο που ήρθαν πάρα πολλά παιδιά, κάναμε απεργία πείνας, ανέλαβε την κηδεμονία ο Εισαγγελέας και τα μεταφέρανε στον Άγιο Ανδρέα σ’ ένα κατάλυμα από το οποίο όμως δραπετεύσανε. Πάρα πολλά παιδιά έφυγαν από εκεί κι έχουν διασκορπιστεί.
Όλα αυτά τα παιδιά απροστάτευτα, σε πολύ μικρές ηλικίες, είναι ακόμη και 9χρονα παιδιά, καταλαβαίνετε τι κινδύνους έχουν. Δηλαδή αυτά μπορεί να πέσουν θύματα σωματεμπορίας, εμπορίου οργάνων, δηλαδή είναι φοβερά τα προβλήματα που υπάρχουν!
Όταν μίλησα για τις οριζόντιες πολιτικές είπα ότι υπάρχει στην κορυφή μία που είναι τα παιδιά. Από εκεί ξεκινάνε όλα. Και το θέμα των πολιτικών για τα παιδιά που έχει κι εδώ θέση με τη στέγη, με το κατάλυμα κτλ., είναι πολύ σοβαρό.
Έρχομαι τώρα στα υπόλοιπα ζητήματα: Υπάρχουν οι αρχές. Αυτές ο αρχές πολιτικά, το κάθε κόμμα έχει τις δικές του. Ξέρω κόμμα Αριστεράς που έχει καταθέσει τις απόψεις του και συμφωνεί μόνο στην λογική των οριζοντίων δράσεων. Δεν συμφωνεί στην στόχευση, δεν συμφωνεί στις ευκαιρίες στην σύνδεση ευκαιριών και παροχών. Δεν είναι ένα πολύ ενδιαφέρον πολιτικό θέμα; Δεν είναι αυτό ένα θέμα που πραγματικά πρέπει να συζητηθεί;
Κι ερχόμαστε στις δομές: Υπάρχει η άποψη της Αριστεράς που λέει «το κράτος, το Υπουργείο». Την σέβομαι και να την συζητήσω. Δεν συμφωνώ. Και δεν είναι μια προσωπική άποψη. Έχουμε καταθέσει μια πρόταση, γι ‘αυτό την περιέγραψα. Για ένα νέο σχέδιο πρέπει η χώρα να κάνει ένα άλμα, δεν μπορεί να συνεχίζει business as usual. Δεν μπορεί το συγκεκριμένο Υπουργείο να λύσει τα προβλήματα των αστέγων και των αποκλεισμένων.
Στο τραπέζι βάζουμε αυτή την πρόταση. Μ’ ένα νέο σχέδιο το οποίο έχει τα χαρακτηριστικά του δικτύου, είπα πώς θα λειτουργεί το Ταμείο του, πώς θα λειτουργούν οι Υπηρεσίες υποστήριξής τους, πάρα πολύ θα χαρώ να δω δέκα να διαφωνούν. Αλλά θέλω να συζητήσουμε επί της ουσίας. Για ν’ αλλάξει κάτι σ’ αυτή την χώρα.
Και έρχομαι στο θέμα των πολύ συγκροτημένων ερωτήσεων για το εάν θα ψηφίσουμε για τον κρατικό προϋπολογισμό. Δεν θα τον ψηφίσουμε τον κρατικό προϋπολογισμό για πάρα πολλούς λόγους τους οποίους τους έχουμε εξηγήσει. Ποια είναι η θέση μας για τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις είναι πάρα πολύ σοβαρό τμήμα της οικονομίας και της κοινωνικής συνοχής.
Η Γερμανία και η Γαλλία μέσα σε 4 χρόνια δημιούργησαν 450.000 θέσεις εργασίας στον χώρο των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Ποια είναι η θέση μας για να σας πω με σημεία:
1) Δημιουργία ανεξάρτητης Αρχής η οποία θα πιστοποιεί και θα παρακολουθεί και θα φροντίζει και για την χρηματοδότηση των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων.
2) Αρχείο και μητρώο στο οποίο θα εντάσσονται και το οποίο θα χειρίζεται η ανεξάρτητη Αρχή, οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις με βάση τα εξής στοιχεία: α) την αντιπροσωπευτικότητα, β) την δυνατότητα λογοδοσίας, γ) την πιστοποίηση της παροχής υπηρεσιών για τις οποίες οι ίδιες δηλώνουν ότι είναι και δ) την αξιολόγησή τους. Όταν υπάρχει χρηματοδότηση από χρήμα κρατικό, θα πρέπει να υπάρχει αξιολόγηση αυτού του έργου, είτε δίνεται στην εκκλησία, είτε δίνεται σε προστατευόμενους όπως δινόταν μέχρι σήμερα και δεν αξιολογείται από πουθενά τι δουλειά έγινε στο τέλος.
Αυτό είναι ένα θεσμικό πλαίσιο αρκετά επαρκές για να ξεκινήσουμε πραγματικά με τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις εκείνες οι οποίες έχουν αποδώσει και έργο, οι οποίες έχουν και αντιπροσωπευτικότητα, οι οποίες μπορούν να κάνουν και αξιολόγηση και να μπορέσουμε να το μεγεθύνουμε αυτό το πράγμα και σε τοπικό επίπεδο. Γιατί όπως είπα και πριν, και σε επίπεδο περιφέρειας είναι πολύ σημαντικό να έχουμε αυτό τον συνδυασμό κράτους, Αυτοδιοίκησης και κυβερνητικών Οργανώσεων, που σημαίνει ανάπτυξη του ορθολογισμού, σχέση με την εκπαίδευση – το εκπαιδευτικό μας σύστημα δεν ωθεί στον εθελοντισμό, υπάρχουν πάρα πολλά θέματα, στο τι εννοούμε εθελοντισμό και πώς αναπτύσσουμε τον εθελοντισμό και πώς το συνδέουμε με τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις.
Το καθένα απ’ αυτά τα θέματα έχει έναν πολιτικό αντίλογο, έχει θέση και αντίθεση. Δεν είναι καθόλου αυτονόητο το πώς θα λειτουργήσει το πλέγμα των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Και δεν αρκεί να λέμε, γιατί όλοι ξέρουμε τι έχει γίνει με πάρα πολλές Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και τι κατάχρηση και τι σπατάλη χρήματος. Μα μήπως έχουμε ένα σύστημα το οποίο να οδηγεί σε υγιείς και αποτελεσματικές Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις; Ας συζητήσουμε λοιπόν για το σύστημα αυτό και να συμφωνήσουμε και να διαφωνήσουμε και να κριθούμε εν πάση περιπτώσει επ’ αυτού.
Ευχαριστώ πολύ.