Ομιλία στην παρουσίαση του προγράμματος του Υπουργείου «Παπαδιαμάντης – Ελύτης- Γκάτσος -Τσίρκας: 100 χρόνια μετά»

Η Ελλάδα είναι μία παγκόσμια υπερδύναμη στο Πνεύμα και στα Γράμματα. Από τους φυσικούς ηγέτες αυτής της υπερδύναμης πρέπει να αναζητήσουμε δύναμη εμείς και η Νέα Γενιά. Αυτή είναι η δύναμη που μας κάνει σήμερα ηθικά ισότιμους με τις μεγαλύτερες χώρες του πλανήτη.

Είναι οι ποιητές, οι λογοτέχνες, οι φιλόσοφοι, οι καλλιτέχνες κάθε γενιάς, που σήμερα θα συνεισφέρουν στην ανύψωση του ηθικού του λαού μας. Ενδυνάμωση της εθνικής αυτοπεποίθησης στην αντιμετώπιση των δυσκολιών από θέση ισοτιμίας και όχι απλά του οικονομικά αδύναμου που ζητά βοήθεια.

Φέτος, το 2011, που είμαστε ως χώρα στο τούνελ της δημοσιονομικής ασφυξίας. συμπληρώνονται 100 χρόνια από το θάνατο Παπαδιαμάντη, 100 χρόνια από τη γέννηση Ελύτη – Γκάτσου – Τσίρκα. Το Υπουργείο Παιδείας «αδράζει τη σύμπτωση» για την υλοποίηση ενός ολόκληρου σχεδίου που αφορά στον πολιτισμό.

Στο  «Νέο Σχολείο» που προωθούμε υπάρχει μια ισχυρή συνιστώσα που αφορά στον Πολιτισμό με 7 δράσεις:

1.       Στα  800 Δημοτικά σχολεία με ενιαίο αναμορφωμένο πρόγραμμα εντάσσεται η φιλαναγνωσία, το θεατρικό παιχνίδι και τα εικαστικά

2.       Προγράμματα σπουδών καλλιτεχνικών μαθημάτων

3.       Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών

4.       Σχέδια Έρευνας

5.       Ανάπτυξη των πολιτιστικών δραστηριοτήτων

6.       Ανάδειξη καλών παραδειγμάτων και δικτύωση

7.       Καλλιτεχνική εκπαίδευση

Για πρώτη φορά φέτος το Διεθνές Φεστιβάλ Νέων Αρχαίου Δράματος των Συρακουσών έχει προσκαλέσει τα καλλιτεχνικά σχολεία Ελλάδας να παρουσιάσουν αρχαίο δράμα. Και τα 3 σχολεία ετοιμάζουν, μαθητές μαζί με τους καθηγητές τους, παράσταση αρχαίας τραγωδίας. 

Θέλοντας να τιμήσουν την Ελλάδα και τους Έλληνες μαθητές, οι διοργανωτές του Φεστιβάλ ανέθεσαν στα ελληνικά καλλιτεχνικά σχολεία την έναρξη του φεστιβάλ που θα γίνει στις 11 Μαΐου στις Συρακούσες. Στόχος του Υπουργείου είναι η δημιουργική συνεργασία των ελληνικών σχολείων με όλα τα φεστιβάλ νέων αρχαίου δράματος στην Ευρώπη.

«Παπαδιαμάντης – Ελύτης- Γκάτσος -Τσίρκας: 100 χρόνια μετά»

Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τον θάνατο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και ταυτόχρονα 100 χρόνια από την γέννηση των Οδυσσέα Ελύτη, Νίκου Γκάτσου και Στρατή Τσίρκα. Η χρονική σύμπτωση των επετείων των τεσσάρων δημιουργών γίνεται για μας η αφορμή να ανοίξουμε στην πράξη το θέμα: «Τέχνες και Πολιτισμός στο Σχολείο».

Εκατό χρόνια μετά οι αξίες τους, η έμπνευσή τους, οι στίχοι τους, τα διηγήματά τους, τα μυθιστορήματα είναι εδώ, πηλός της ιστορικής, ηθικής και αισθητικής μας συνείδησης.

Με βάση τις διαχρονικές τους αξίες, το Υπουργείο Παιδείας Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων προωθεί, ενθαρρύνει και υποστηρίζει ένα πρόγραμμα ανάπτυξης ποικίλλων δράσεων στα Δημοτικά (Ελύτης – Παπαδιαμάντης), Γυμνάσια, και στις Α΄ και Β΄ τάξεις του Λυκείου με τίτλο: «Παπαδιαμάντης – Ελύτης- Γκάτσος –Τσίρκας: 100 χρόνια μετά».

Στόχος αυτού του προγράμματος είναι η δημιουργική επαφή των μαθητών με το έργο αυτών των δημιουργών, έτσι ώστε να εμπνευστούν από αυτό, να δημιουργήσουν συλλογικά ή ατομικά καλλιτεχνικά έργα κάθε μορφής και να τα παρουσιάσουν με διάφορους τρόπους μαζί με τους δασκάλους και τους καθηγητές τους.

Η ανάπτυξη βιωματικών δράσεων στα σχολεία μπορεί να γίνει από μία τάξη, ένα σχολείο ή δίκτυο σχολείων σε συνεργασία με τοπικούς πολιτιστικούς φορείς, τοπική αυτοδιοίκηση, καλλιτέχνες, κλπ.

Ενδεικτικά προτείνονται δράσεις όπως:

·        αγώνες φιλαναγνωσίας σε κείμενα των εν λόγω λογοτεχνών, στο πλαίσιο ενός σχολείου ή νομού ή δικτύων σχολείων,

·        δημιουργία «κοινοτήτων αναγνωστών» σε ένα σχολείο ή σε δίκτυα σχολείων (καθορισμός συγκεκριμένης ημέρας και ώρας, ανάγνωση στην τάξη, συζήτηση, επιπλέον δραστηριότητες),

·        αξιοποίηση λογοτεχνών ή αφηγητών για μικρούς μαθητές στο πλαίσιο της φιλαναγνωσίας,

·        εικαστική έκθεση, ψηφιακή έκθεση έργων,

·        γιορτή ποίησης με απαγγελίες,

·        δημιουργία ποιήματος, κινηματογραφικής ταινίας, βίντεο, αφίσας, άλμπουμ, ομαδικού κολλάζ σε τοίχο του σχολείου με κινηματογράφηση και ανάρτηση στο YouTube ή προβολή μέσω live streaming, συγγραφή διηγήματος,

·        μελοποίηση ποίησης ή διασκευή,

·        ανάπτυξη δρώμενων (θεατρικές παραστάσεις, γιορτές, χορωδίες ή άλλα δρώμενα) και κινηματογράφησή τους,

·        διοργάνωση ημερίδων για επιμέρους θέματα του έργου των λογοτεχνών με ομιλίες μαθητών, δημιουργία λεξικού (σε πλατφόρμα wiki μαθητές απ’ όλη την Ελλάδα αναρτούν κάθε φορά έναν ιδιωματισμό από το έργο του Παπαδιαμάντη και τη σημασία του. Έτσι, συνεργατικά, δημιουργούν ένα «λεξικό όρων» του Παπαδιαμάντη που μπορεί να τεθεί στη διάθεση όλων διαδικτυακά και να αναπτυχθεί στο μέλλον με τη συνεισφορά φιλολόγων ή άλλων ενδιαφερόμενων),

·        δημιουργία και ηχογράφηση ραδιοφωνικών εκπομπών,κλπ.

Τα ατομικά ή συλλογικά έργα που θα δημιουργηθούν μπορούν να παρουσιαστούν στο χώρο του σχολείου ή σε άλλους χώρους της τοπικής κοινότητας.

Το Υπουργείο Παιδείας για να συμβάλει ουσιαστικά στην ανάπτυξη του προγράμματος: «Παπαδιαμάντης – Ελύτης – Γκάτσος – Τσίρκας: 100 χρόνια μετά» αξιοποιεί την Εκπαιδευτική Τηλεόραση και το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο με τη δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας i-create (http://www.i-create.gr). Στην πλατφόρμα αυτή θα φιλοξενηθεί το πρόγραμμα σε ειδική θεματική ενότητα με την μορφή micro-site, με βοηθητικό οπτικοακουστικό υλικό, κείμενα, σχετικά links που αφορούν τους τιμώμενους δημιουργούς. Με αυτό τον τρόπο προσφέρει στην εκπαιδευτική κοινότητα και τους μαθητές ένα περιβάλλον δημιουργίας, συνεργασίας, ανταλλαγής ιδεών και κυρίως υλοποίησης των έργων: βίντεο, διαδραστικών εκπαιδευτικών παιχνιδιών, ιστολογίων, υπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης και γενικότερα εφαρμογών web 2.0 και ελεύθερου λογισμικού.

Τα σχολεία, οι εκπαιδευτικοί, οι μαθητές μπορούν να αναρτήσουν τα έργα που θα δημιουργήσουν (ατομικά ή συλλογικά) στην πλατφόρμα i-create, για να πάρουν μέρος σε εξ’ αποστάσεως πανελλήνιο διαγωνισμό.

Η επιλογή των έργων από τον πανελλήνιο διαγωνισμό θα γίνει με δύο τρόπους: α) με online ψηφοφορία, ανοικτά και ελεύθερα από τους χρήστες και β) με επιτροπή καλλιτεχνών – ειδημόνων. Η επιλογή των έργων με τον πρώτο τρόπο θα είναι εντελώς ανεξάρτητη από την επιλογή έργων με το δεύτερο τρόπο.

Το πρόγραμμα θα κλείσει με τη διοργάνωση εκδήλωσης στην Αθήνα στο τέλος της σχολικού έτους 2010-2011. Στην εκδήλωση αυτή, πρωταγωνιστές θα είναι οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί, θα παρουσιαστούν τα επιλεγμένα έργα και θα γίνουν οι βραβεύσεις σχολείων, μαθητών και εκπαιδευτικών. Τα βραβευμένα έργα θα προβληθούν διαδικτυακά και θα εκτεθούν σε διάφορους εκθεσιακούς χώρους ή σε δημόσια κτίρια.

Το πρόγραμμα «Παπαδιαμάντης – Ελύτης – Γκάτσος – Τσίρκας: 100 χρόνια μετά!!!» εντάσσεται στο συνολικό σχέδιο για το Νέο Σχολείο, το οποίο αποβλέπει στη δημιουργία ενός Ανοιχτού Σχολείου που θα δημιουργεί και θα διατηρεί ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας και συνεργασίας με την κοινωνία, με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, με τους πολιτιστικούς φορείς και τους καλλιτέχνες, που θα συμβάλλει στην πολιτιστική ζωή και θα αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για την ανάδειξη της καλλιτεχνικής δημιουργίας των μαθητών.

Σε αυτή την προοπτική το έργο θα υποστηρίζεται κεντρικά από επιτροπή εκπροσώπων της Τέχνης. Στην επιτροπή αυτή συμμετέχουν:

1.       Λυδία Κονιόρδου, ηθοποιός,

2.       Άλκη Ζέη, συγγραφέας,

3.       Αντώνης Φωστιέρης, ποιητής, συν-εκδότης του λογοτεχνικού περιοδικού «Η Λέξη»

4.       Ρίτσα  Φράγκου – Κικίλια, καθηγήτρια Πανεπιστημίου,

5.       Σωτήρης Χατζάκης, σκηνοθέτης, Διευθυντής Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος.