“Στρίβειν… δια του Κέινς”

Αν και μηχανικός, στις μεταπτυχιακές μου σπουδές είχα την ευκαιρία να μελετήσω τη θεωρία του Κέινς και τα αποτελέσματα της εφαρμογής της στις δυτικές οικονομίες στο μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα.

Ως πολιτικός είχα όμως τη μοναδική ευκαιρία να έρθω σε επαφή με το διεθνές και ευρωπαϊκό σύστημα και να κατανοήσω τη σημερινή λειτουργία οργανισμών, όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Παγκόσμια Τράπεζα, των οποίων αρχιτέκτων υπήρξε ο Κέινς.Στην εποχή μας όλες οι κεϊνσιανικές λογικές έχουν ενσωματωθεί στην πολιτική των μεγάλων οικονομικών συνόλων. Διαχρονικά όμως ηγέτες και πολιτικοί ερμηνεύουν και χρησιμοποιούν τον Κέινς κατά την εκτίμησή τους. Τις περισσότερες φορές δημαγωγικά.Ο Νίξον δήλωσε κεϊνσιανιστής!

Η κυβέρνηση Μπους επιδοτεί σήμερα τις τράπεζες με δισ. δολάρια που παίρνει από τους φορολογούμενους πολίτες τους οποίους οι τράπεζες αυτές εξαπάτησαν.Αν αυτό θεωρείται κεϊνσιανισμός… σίγουρα θα τρίζουν τα κόκαλα του Κέινς. Στην Ευρωπαϊκή Ενωση η λογική της αντικυκλικής πολιτικής μέσω των δημοσιονομικών ελλειμμάτων γίνεται αποδεκτή. Το ίδιο ισχύει και με τη λογική του ρυθμιστικού πλαισίου, που θεσπίζει τους κανόνες λειτουργίας των αγορών, την προστασία του καταναλωτή και του περιβάλλοντος, τη δημόσια υγεία και τις εργασιακές σχέσεις, ενώ υπάρχει ισχυρή δημοσιονομική παρέμβαση των ΚΠΣ με στόχο την κοινωνική συνοχή.Βεβαίως, είναι σαφές ότι απαιτούνται πλέον ένα διεθνές ρυθμιστικό πλαίσιο, συντονισμός πέρα από τη Ε.Ε. για τις παγκόσμιες αγορές και η θέσπιση των ελαχίστων εργασιακών δικαιωμάτων διεθνώς και όχι απλώς κανόνες που αφορούν το ελεύθερο εμπόριο. Χρειάζεται αναδιάρθρωση των διεθνών οργανισμών και δημοκρατική νομιμοποίηση των αποφάσεών τους. Απαιτείται, επίσης, ένταξη στους G7 και στους G8 της Κίνας. Οσον αφορά τη δημοσιονομική παρέμβαση σε παγκόσμιο επίπεδο, η ιδέα για το φόρο Tobin, δηλαδή ενός πολύ μικρού φόρου στις διεθνείς συναλλαγές υπέρ των πολύ φτωχών, θα μπορούσε να επανέλθει στη διεθνή ατζέντα.Σε εθνικό επίπεδο, τώρα, θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί. Η Ελλάδα δεν έχει πρόβλημα ενεργού ζήτησης, ενώ έχει σοβαρότατο πρόβλημα χρέους κι εξαγωγών (τελευταίοι στην Ευρώπη) και συνεχή πτώση της ανταγωνιστικότητας. Εχει ασθενική παραγωγική βάση και αδυναμία δίκαιης αναδιανομής του παραγόμενου πλούτου.Θα κάνω λοιπόν ένα απλό σχολιασμό των λεγομένων του Κέινς:- Οταν έλεγε ότι το κράτος μπορεί να πληρώνει εργαζομένους να σκάβουν τρύπες του γκολφ και να τις βουλώνουν ενισχύοντας την ενεργό ζήτηση, δεν εννοούσε βέβαια τη συστηματική χρηματοδότηση κρατικοδίαιτων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα για να κάνουν «…τρύπες στο νερό…».- Οταν έλεγε ότι οι δημόσιες δαπάνες μπορούν να ξεπερνάνε σε δεδομένη στιγμή τα δημόσια έσοδα εφόσον ενισχύουν την ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ και την ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ, δεν εννοούσε ότι οι χρεοκοπημένες οικονομίες θα κάνουν την αδυναμία τους και την κατάντια τους επιχείρημα.- Τέλος, όταν υπέθετε ότι η εφαρμογή των απόψεών του προϋπέθετε την καλύτερη δυνατή λειτουργία των αγορών και ιδιαίτερα της αγοράς εργασίας, έπρεπε να φανταστεί ότι αυτοί που ξορκίζουν τις αγορές ή τις θεωρούν ιστορικό ατύχημα ή αναγκαίο κακό δεν θα αποδέχονταν ποτέ τη ρύθμιση και τη μεταρρύθμιση ως πολιτικό στόχο.Στην εποχή μας όλες οι κεϊνσιανές λογικές έχουν ενσωματωθεί και προσαρμόζονται στην ευρωπαϊκή και εθνική πραγματικότητα. Αυτό που δεν έχει ενσωματωθεί είναι το «στρίβειν… διά του Κέινς», το οποίο έρχεται και επανέρχεται δυστυχώς σε περιόδους κρίσης.

Η κυρία Α. Διαμαντοπούλου είναι βουλευτής του ΠΑΣΟΚ