Συνέντευξη στο Βήμα και τη Μυρτώ Λοβέρδου

Τρεις μέρες πριν απ’ τις εσωκομματικές εκλογές: Γιατί να ψηφίσουν την Άννα Διαμαντοπούλου;

Γιατί πιστεύω πως το ΠαΣοΚ πρέπει να ξεφύγει απ’ το κλειστό και βαλτωμένο σύστημα που είναι σήμερα και ν’ ανοίξει στον 21^ο αιώνα και να μιλήσει στους νέους γι’ αυτή την εποχή. Γιατί πιστεύω ότι μπορώ να φέρω έναν λόγο που είναι ο λόγος αυτού του αιώνα και μια στάση στην πολιτική που ξεφεύγει απ’ την εχθροπάθεια που ζήσαμε επί δεκαετίες.

Κι απ’ την εσωστρέφεια; Η 12ετία που ήσασταν εκτός, σας προσέφερε ένα άνοιγμα;

Αυτό το «που ήσουνα» ξεκινάει από ανθρώπους που, σε μεγάλο βαθμό, θεωρούν ότι η ζωή αρχίζει και τελειώνει στο κόμμα. Είναι πολύ ουσιαστικό να ’χεις σταθερές πολιτικές θέσεις και το ’χω αποδείξει όλο αυτό το διάστημα γιατί είμαι 12 χρόνια τώρα στην κεντρική σοσιαλδημοκρατική ομάδα -δεν έφυγα ποτέ. Θεωρώ θετικό στοιχείο το ότι και επιβίωσα εκτός κόμματος αλλά και στον ιδιωτικό τομέα. Ζούμε σε μια εποχή που δεν γίνεται να μετράς την πολιτική στάση μόνο με κομματικά ένσημα, τα οποία τα έχω, σε υπερβολικό βαθμό, για να ’μαστε ειλικρινείς.

Απευθύνομαι στην κοινωνία, σ’ αυτά τα δυόμισι εκατομμύρια ανθρώπων που απομακρύνθηκαν απ’ το ΠαΣοΚ. Και μιλώ και στην αριστερά μέσα απ’ το έργο μου, το οποίο είναι ένα έργο που ουσιαστικά κεντρική ιδέα έχει το κοινωνικό κράτος. Και ως Επίτροπος και ως υπουργός και, τα τελευταία χρόνια, Πρόεδρος στην Επιτροπή Σοφών, Πρόεδρος για τη μεταρρύθμιση του κοινωνικού κράτους. Εάν το έργο για την κοινωνία και το κοινωνικό κράτος δεν είναι αυτό που η αριστερά θεωρεί προτεραιότητα, τότε τι είναι; Και θεωρώ βεβαίως ότι απευθύνομαι και στον κόσμο του κέντρου μέσα απ’ τις πολύ συγκεκριμένες προτάσεις που έχω επεξεργαστεί όλα αυτά τα χρόνια: Και αφορούν στον τρόπο που η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει την οικονομία, την ανάγκη του να δούμε μια νέα προσέγγιση στο χώρο της ενέργειας και την ενεργειακή δημοκρατία, την περιβαλλοντική κρίση μέσα από στοχευμένες πολιτικές που ξεκινούν απ’ το νερό και φτάνουν μέχρι την τεχνητή νοημοσύνη στην πολιτική προστασία. Δεν γίνεται να μιλάμε όπως μιλούσαμε στο ‘90, ούτε να μιλάμε με συνθήματα.

Θεωρώ ότι ο μεγαλύτερος φόβος για το ΠαΣοΚ είναι ή η στασιμότητα σ’ αυτό το ήσυχο τοπίο, μια γωνιά του πολιτικού συστήματος που ουσιαστικά χρησιμοποιεί τη γλώσσα του παρελθόντος ή στη συριζοποίηση του. Δηλαδή στην προσπάθειά του να βγει απέναντι στη Νέα Δημοκρατία, να χρησιμοποιήσει όλες αυτές τις μεθόδους που ηττήθηκαν απ’ τη Νέα Δημοκρατία.

«Να μην κολλήσουμε ΣΥΡΙΖΑ», όπως είπατε…

Ναι, κι αυτό έχει δύο όψεις. Η μία είναι να μην φαγωνόμαστε μεταξύ μας και η δεύτερη να μην  χρησιμοποιήσουμε τα εργαλεία του ΣΥΡΙΖΑ στην πολιτική.

Ωστόσο, καθ’ όλη την προεκλογική περίοδο, τρώγεστε μεταξύ σας;

Για να ’μαστε και ειλικρινείς και ρεαλιστές σε μια προεκλογική περίοδο θα υπάρξουν αψιμαχίες, συγκρούσεις, θα πει ο καθένας γιατί είναι καλύτερος απ’ τον άλλον. Τώρα τα χτυπήματα κάτω απ’ τη μέση θεωρώ ότι είναι αυτά που δημιουργούν πρόβλημα στη βάση και πρόβλημα την επόμενη μέρα. Υπήρξαν κι αυτά, αλλά νομίζω όχι σε βαθμό που ν’ απειλείται η ενότητα.

Προσωπικά έχω μόνο απαντήσει σε κάποιες απ’ τις ανοησίες που έχουν ειπωθεί αναφορικά με την σχέση μου με την κυβέρνηση Μητσοτάκη, που, όπως είναι γνωστό, η μόνη επικοινωνία ήταν η Γενική Γραμματεία του ΟΟΣΑ.

Η θέση μου προς τη Νέα Δημοκρατία ήτανε βαθιά αντιπολιτευτική σε θέματα που θεωρώ ότι πρέπει να κρίνουμε την κυβέρνηση. Και το Δίκτυο έχει παρουσιάσει πολύ τεκμηριωμένες θέσεις για τα προβλήματα πολιτικής της Νέας Δημοκρατίας στο χώρο του ΕΣΥ και πόσο πίσω είναι ψηφιακά σε σχέση μ’ όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Στα θέματα του ασφαλιστικού συστήματος, των τραπεζών, του αγροτικού τομέα, όπου ουσιαστικά δεν χρησιμοποίησε στοιχειωδώς το Ταμείο Ανάκαμψης για τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό του αγροτικού τομέα, στο θέμα της δικαιοσύνης που πέντε χρόνια τώρα δεν έχει ξεκινήσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό.

Ήταν λοιπόν μια κριτική στάση επί της ουσίας την οποία δεν εκμεταλλεύτηκε το ΠαΣοΚ, ούτε για να κάνει ερωτήσεις -για να ’μαστε ειλικρινείς. Βεβαίως υπάρχουν και θέματα στα οποία συμφώνησα, όπως η αλλαγή για τα μη κρατικά πανεπιστήμια, η επιστολική ψήφος, η ανάγκη να ’μαστε σε ανοιχτή γραμμή με την Τουρκία, ό,τι κι αν συμβαίνει -γιατί όταν κλείνουν τα τηλέφωνα, ανοίγουν τα κανόνια. Κι αυτή τη στάση θα κρατήσω: Σκληρή αντιπολίτευση σ’ αυτά που είμαστε απέναντι και το τεκμηριώνουμε και συναίνεση όπου είναι για το καλό της χώρας.

Αυτή η επανάληψη περί 12ετίας και Μητσοτάκη, επειδή δεν έχουν τίποτ’ άλλο να πουν, μου θυμίζει το ποίημα του Ζαχαρία Παπαντωνίου για τον παπαγάλο που έβηξε, ξανάβηξε και είπε «Καλησπέρα». Το είπαν, το ξαναείπαν. Απαντήσαμε. Ο κόσμος έχει τη δυνατότητα να κρίνει.

Τι περιμένει ο κόσμος από εσάς;

Ουσιαστικά περιμένουν κάτι πολύ διαφορετικό, απ’ αυτό που ήταν μέχρι τώρα. Οι άνθρωποι που έρχονται στις εκδηλώσεις, όπου έχω κάνει την πολιτική επιλογή να αναλύω σε κάθε πόλη που πάω πολιτικές που έχουν σχέση με τα δικά τους ζητήματα και οι οποίες είναι πολύ εναλλακτικές, εκφράζουν έναν ενθουσιασμό μ’ αυτή την εναλλακτική προσέγγιση.

Ωραία τα συνθήματα, οι σημαίες, οι φωνές. Όλα αυτά δίνουν μια επαναστατική διάσταση και ιντριγκάρουν τον κόσμο, αλλά η ουσία είναι αλλού. Αυτό προσπαθώ. Αυτό που βλέπω και ακούω παντού είναι ένα μήνυμα αγανάκτησης ή προσμονής, ένα «φέρτε πίσω τα παιδιά μας». Είναι πολύ μεγάλο πια το πρόβλημα των παιδιών που έχουν φύγει, που ζουν και εργάζονται έξω.

Σας ζητάνε κάτι που εσείς μπορείτε να κάνετε;

Ναι, νομίζω ναι. Το κεντρικό μου σύνθημα είναι η Ελλάδα που παράγει. Εξηγώ πάντοτε πώς μπορεί η χώρα ν’ αλλάξει, με έρευνα, με καινοτομία, με ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων, με σύνδεση όλων των εξοπλισμών, με συμπαραγωγή στη χώρα, που σημαίνει πολύ υψηλό ερευνητικό προσωπικό. Μ’ όλα αυτά δίνω και την πίστη και την αίσθηση ότι μπορούμε να δημιουργήσουμε εκείνες τις θέσεις εργασίας που θα φέρουν τα παιδιά μας πίσω.

Το γυναίκα παίζει ρόλο αρνητικό ή θετικό.

Καλή ερώτηση, γιατί το ’χω ζήσει όλο το έργο. Πέρασα τη φάση που ήταν πολύ σκληρό, πρωτόγνωρο. Έπρεπε ν’ αποδείξεις ότι δεν είσαι ελέφαντας, με επιθέσεις πάρα πολύ σεξιστικές. Μετά πέρασα την φάση που ήταν προνόμιο. Δηλαδή τα κόμματα ήθελαν να δείξουν ότι έχουν γυναίκες, σπρώχνανε την γυναικεία υποψηφιότητα. Νομίζω τώρα είμαστε σε μία φάση που είναι πολύ αποδεκτό: Σε κρίνουν ως άνθρωπο, κρίνουν τι έχεις κάνει στη ζωή σου. Αλλά αυτό που ’χει αλλάξει και το βλέπω ως δυναμική είναι ότι οι γυναίκες έχουν μια πίστη μέσα τους ότι πρέπει να στηρίξουν, ότι ήρθε η στιγμή να ’χουμε και στην Ελλάδα γυναίκα και Πρόεδρο αλλά και Πρωθυπουργό. Το ΠαΣοΚ βέβαια είχε γυναίκα πρόεδρο -ο δρόμος έχει ανοίξει με την Φώφη Γεννηματά.

Η αυστηρότητα που εκπέμπετε, κάποιοι σας χαρακτηρίζουν ξινή -άλλωστε κάνατε κι αυτά τα βίντεο με τους καλλιτέχνες, που οφείλεται;   

Πρέπει να πω ότι σαν άτομο είμαι αυστηρή, πολύ αυστηρή και με τον εαυτό μου, πολύ πειθαρχημένη. Βεβαίως, δεν ήταν αυτό που έβγαινε στην τηλεόραση γιατί είμαι απολύτως ένας κανονικός άνθρωπος, με τους φίλους μου, με όλα.

Σ’ αυτή την προεκλογική περίοδο ήταν η πρώτη φορά που άλλαξα στάση όσον αφορά στα προσωπικά μου, δηλαδή μέχρι τώρα ήμουν πολιτικός. Συνειδητοποίησα και εγώ ότι υπάρχει μια ανάγκη να δει ο κόσμος όλες τις όψεις γιατί ο/η πολιτικός είναι και άνθρωπος. Κι έτσι άφησα να φανεί και η πολιτικός και η γυναίκα.

Μπήκα στην πολιτική πολύ νέα και ο πολιτικός περίγυρος ήταν 100% ανδροκρατούμενος, όπως και πριν, φοιτήτρια στο Πολυτεχνείο. Οι γυναίκες ήμασταν σαν τη μύγα μες στο γάλα. Ήμουνα μικρή, συμπαθητική, ωραία κοπέλα. Δεν υπήρχε και το #metoo, άλλη κουλτούρα. Οπότε είναι αλήθεια ότι έκανα ένα συρματόπλεγμα γύρω μου που δεν επέτρεπα ούτε ματιά. Και σιγά-σιγά ήρθε κι έγινε κομμάτι της προσωπικότητάς μου. Αυτό έσπασε μετά που έκανα πίσω και δεν ήμουν μέσα στον κομματικό πυρήνα. Τώρα πιστεύω ότι μπορώ, σε μεγάλο βαθμό να πω, ότι αυτό που βλέπετε αυτό και είμαι».

Συνέβαλε και ο γιος σας, νομίζω, σ’ αυτό…

Ως campaign manager. Ασχολείται με όλα και μ’ έχει εκπλήξει γιατί δεν τον είχα ν’ ασχοληθεί τόσο με την πολιτική. Είναι πολύ οργανωτικός και σ’ αυτόν οφείλω και την αλλαγή του προφίλ -προσωπικές συνεντεύξεις, TikTok, Instagram. Μ’ έπεισε, με ώθησε, με βοήθησε. Και τα βίντεο με τους καλλιτέχνες δική του ιδέα ήταν. Δεν άλλαξα, απλώς βγήκε λίγο κάτι πιο πραγματικό και είχε και χιούμορ. Νομίζω έχουμε ανάγκη από χιούμορ, ακόμα και σε μια πολιτική προεκλογική περίοδο.

Που οφείλεται η πτώση του ΠαΣοΚ; 

Το πρώτο είναι ότι έπαθε ένα κάταγμα στην σπονδυλική στήλη στην οικονομική κρίση. Μετά όμως η ανάκαμψή του υπήρξε δύσκολη και θα το συνδυάσω συνολικά με τη Σοσιαλδημοκρατία – πολλά ευρωπαϊκά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα υπέστησαν μεγάλη καθίζηση. Γιατί δεν έπιασε την ατζέντα της εποχής.

Όλο αυτό το διάστημα, μέχρι σήμερα, παλαντζάρει ανάμεσα σε μια παλαιού τύπου αριστερόστροφη ρητορική και την προσπάθειά του να’ ναι ένα κόμμα σοβαρό. Αυτό το παλαντζάρισμα είναι θολό.

Αυτή η εκλογική αναμέτρηση μας δίνει την δυνατότητα να πάμε σε κάτι άλλο. Όπως το’74, που είπαμε, τ’ αλλάζουμε όλα, αυτό πρέπει να κάνουμε και τώρα με άλλο τρόπο βέβαια, άλλο λόγο, άλλα εργαλεία. Το διαδίκτυο είναι τρομακτικό εργαλείο για τους νέους κι αυτό φέρνω νομίζω εγώ σ’ αυτή την προεκλογική αναμέτρηση -και είναι διαφορετικό απ’ τους άλλους υποψηφίους.

Πιστεύετε ότι οι άλλοι είναι πιο κοντά σε κάτι πιο παλιό;

Ναι. Επιμένουν σε κάτι που έχει περάσει και ανήκει σ’ άλλη εποχή. Κάθε υποψήφιος έχει τα κομματικά του ένσημα, αλλά έχει και την προσπάθειά του να ξεφύγει απ’ το κόμμα και ν’ ανοίξει ορίζοντες. Δεν θέλω καθόλου να ισοπεδώσω. Βρίσκω σε κάθε υποψήφιο πολλά θετικά στοιχεία -δεν θα μπω στη διαδικασία να τους κρίνω. Εγώ θέλω να μιλήσω για τον εαυτό μου, θέλω να πω τι φέρνω σ’ αυτό που θεωρώ ότι είναι διαφορετικό. Και μέσα στους δυόμισι μήνες της προεκλογικής περιόδου νομίζω ότι έγινε και πολύ αισθητό. Στις εκλογές θα φανεί αν αυτό είναι το ζητούμενο. Οι πολίτες θα το αποφασίσουν. Και θεωρώ ότι όσο περισσότεροι πολίτες έρθουν, τόσο πιο πολύ θ’ ανοίξει, θα ταξιδέψει σε κοινωνικά στρώματα κι όχι μόνο σε κομματικές κλειστές ομάδες.

Ο προεκλογικός αγώνας έγινε επί ίσοις όροις;

Οι υποψήφιοι δεν είναι με τους ίδιους όρους. Ο ένας έχει το κόμμα το οποίο το χρησιμοποιεί -τα τηλέφωνα φεύγουν για τον Πρόεδρο του κόμματος, όχι για τον υποψήφιο. Ο άλλος έχει το δήμο, ο οποίος επίσης το χρησιμοποιεί. Στα οικονομικά δεδομένα που βγήκαν τώρα και μπορεί να τα υπολογίσει ο καθένας απ’ το Google, βλέπουμε πόσα λεφτά έχει ξοδέψει ο καθένας -εγώ είμαι 4^η στους έξι. Θα πρέπει κάποιος να εξηγήσει τους οικονομικούς πόρους.

Πάντως είναι σαφές ότι η αναμέτρηση δεν γίνεται με ίσους όρους. Κι αυτό σχετίζεται με τους κανόνες που πρέπει να βάζει ένα κόμμα, αλλά και με την προσωπική ευθιξία κάθε υποψηφίου. Χρειάζεται στην προεκλογική περίοδο κάποιος άλλος να’ ναι στη θέση σου. Δεν γίνεται να’ σαι και πρόεδρος και υποψήφιος πρόεδρος, και δήμαρχος και υποψήφιος Πρόεδρος. Γιατί σ’ εκείνη τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο υπάρχει ένας αθέμιτος ανταγωνισμός -το ζήσαμε σ’ όλη αυτή την περίοδο.

Νοιώθετε έτοιμη για κάθε ενδεχόμενο;

Έχω ανοίξει και έχω κλείσει πολλούς κύκλους. Έχω περάσει από κορυφές και από γκρεμούς, οπότε είμαι έτοιμη για όλα. Έχω πολύ μεγάλο πάθος και χαρά βλέποντας τι θα μπορούσαμε να κάνουμε και είμαι έτοιμη γι’ αυτό. Σε κάθε περίπτωση ξέρω καλά ότι η ζωή επιφυλάσσει εκπλήξεις ή απογοητεύσεις. Δεν είμαι καθόλου απροετοίμαστη για οποιοδήποτε ενδεχόμενο.

Αυτό που θα ’θελα να πω για μένα σ’ αυτή την προεκλογική περίοδο είναι, ότι είμαι πια σε μια πολιτική ωριμότητα και σε μια ηλικία που εάν κερδίσω ο μόνος στόχος μου είναι να σπάσω αυγά  και ν’ αλλάξω τα δεδομένα χωρίς να με νοιάζει καθόλου το πολιτικό κόστος. Και αν χάσω να ’χω την πολιτική ωριμότητα να πω ότι αυτά είναι μέσα στην πορεία της ζωής και είμαι εδώ και θα κάνω ό,τι μπορώ για να προχωρήσουμε. Χωρίς μεγάλα πάθη και μεγάλες λύπες.

Αισθάνεστε ότι τραυματίστηκαν κάποιες σχέσεις που θα δυσκολέψουν την επόμενη μέρα στο ΠαΣοΚ;

Όσο με αφορά όχι. Μ’ εξέπληξαν ορισμένες συμπεριφορές συνυποψηφίων μου που δεν τις περίμενα, αλλά όχι σε βαθμό που να τραυματίσουν τις σχέσεις μας για την επόμενη μέρα.

Ανάμεσα στους άλλους;

Ανάμεσα στους άλλους ειπώθηκαν χοντρά πράγματα. Δεν ξέρω πώς θα το αντιμετωπίσουν. Αλλά πιστεύω ότι η επομένη των εκλογών σε οδηγεί υποχρεωτικά στο να ξεχάσεις τις κακές στιγμές, να λειτουργήσει η αισιοδοξία της μνήμης.

Ποιο είναι το πρώτο που θ’ αλλάζατε στο ΠαΣοΚ;

Τα θέματα της νεολαίας. Θα’ θελα να κάνω σ’ όλους τους νομούς απλές συναντήσεις με πολύ νέους ανθρώπους, με τη γενιά Ζ που έχω δουλέψει, για να ξαναστήσουμε, σε τελείως νέα βάση, αυτό που λέμε Νεολαία ΠαΣοΚ. Κόμμα χωρίς Νεολαία δεν έχει μέλλον. Το ’χω πει πολλές φορές: Θέλω να γίνω ένα αεροπλανοφόρο, εγώ και η γενιά μου, για όλες τις άλλες γενιές που πρέπει ν’ απογειωθούν και ν’ απογειώσουν και την Ελλάδα. Το ’κανε ο Ανδρέας Παπανδρέου βγάζοντας μια γενιά νέων ανθρώπων, το ’κανε και ο Σημίτης. Τώρα πρέπει να ετοιμάσουμε το νέο πολιτικό προσωπικό της χώρας.

Απ’ τον Ανδρέα Παπανδρέου τι κρατάτε;

Δεν τον γνώρισα ποτέ. Νομίζω ότι δεν υπάρχει πιο οραματικός ηγέτης. Κρατάω ότι είχε τη δύναμη να δώσει το όραμα και να μας συνεπάρει.

Κι απ’ τον Σημίτη;

Την πράξη. Τον έζησα πολύ από κοντά. Είδα τι σημαίνει στοχοπροσήλωση και αποτέλεσμα.

Υποστηρίζετε ότι μπορείτε να παίξετε έναν ευρύτερο ρόλο στην Κεντροαριστερά. Πώς;

Έχουμε μπροστά μας εξελίξεις και δεν μπορώ να τα προβλέψω όλα. Μπορώ όμως να πω ότι κυβέρνηση και πρώτο κόμμα γίνεται όποιος παίρνει το κέντρο. Κι αυτή τη στιγμή ο κύριος Μητσοτάκης πραγματικά πιέζεται απ’ τη λαϊκή δεξιά να στραφεί όσο γίνεται πιο δεξιά, έχοντας χάσει την ακροδεξιά. Εάν λοιπόν έχουμε και μια σοβαρή μετακίνηση του κέντρου, καταλαβαίνετε ότι το ΠαΣοΚ μπορεί στα δυόμισι επόμενα χρόνια να γίνει το πρώτο κόμμα. Και απ’ τους ανθρώπους εκείνους που πήγαν στον ΣΥΡΙΖΑ υπάρχει ένα σημαντικό μέρος το οποίο έχει απογοητευθεί. Δεν βρήκε κεντροαριστερά, βρήκε μια μνημονιακή κυβέρνηση, βρήκε συνεργασία με την κεντροαριστερά και τώρα βρίσκεται μπροστά σ’ ένα κόμμα χαρακτήρων, δηλαδή σε συγκρούσεις προσωπικές. Σ’ αυτόν τον κόσμο απευθύνομαι κυρίως με το έργο μου. Και πιστεύω ότι ένα σημαντικό κομμάτι της Αριστεράς και ένα πολύ μεγάλο μέρος του κέντρου μπορούν να ξανασυστήσουν τη μεγάλη κεντροαριστερά, του ΠΑΣΟΚ όμως.

Οι ψηφοφόροι του κέντρου δεν καταθέτουν ψήφο δανείζουν ψήφο, είναι κινούμενοι. Εξαρτάται κάθε φορά και απ’ την ηγεσία και απ’ τη σιγουριά και την σταθερότητα που εμπνέει ένα κόμμα κι ένας ηγέτης. Γι’ αυτό πιστεύω ότι μπορούμε να κινηθούμε με μεγάλο δυναμισμό στο χώρο του κέντρου. Δεν είναι τίποτα σίγουρο ούτε δεδομένο. Ο κόσμος που κοιτάει τώρα προς το ΠαΣοΚ δεν σημαίνει ότι θα ψηφίσει ΠαΣοΚ. Χρειάζεται νέος προγραμματικός λόγος, χρειάζεται κόμμα με διαφορετικά χαρακτηριστικά, διαφορετική ηγεσία. Γιατί δεν χωράει αμφιβολία ότι η Νέα Δημοκρατία είναι σε μια κρίση και οι κινήσεις του κυρίου Μητσοτάκη, μετά τις Ευρωεκλογές, δείχνουν μια κίνηση υποχρεωτική προς τα δεξιά.

Αν επιστρέψει το ΠαΣοΚ στον ίδιο αρχηγό, άξιζε τον κόπο όλο αυτό;

Θέλω να ’μαι αισιόδοξη ότι θα υπάρξει αλλαγή. Αλλά άξιζε τον κόπο γιατί έγινε μια συζήτηση σ’ όλη την Ελλάδα, σ’ όλη την κοινωνία και νομίζω ότι αυτά που αφήνουν πάντοτε σημαντικά αποθέματα στην κοινή γνώμη, είναι τα αποθέματα σκέψης, αυτοκριτικής, αναστοχασμού. Και μπορούν να βοηθήσουν το πολιτικό σύστημα γενικά.

Τι αποκομίζετε απ’ τις δημοσκοπήσεις;

Οι δημοσκοπήσεις είναι τάσεις αλλά δεν ξέρει κανείς το εκλογικό σώμα. Οπότε αυτές οι δημοσκοπήσεις είναι οι πιο προβληματικές απ’ όλες και το ξέρουν και οι ίδιοι οι δημοσκόποι. Σε μια μάχη κατεβαίνεις για να νικήσεις, πόσο μάλλον την παραμονή αυτή της μάχης, πιστεύεις βαθιά, ότι θα νικήσεις. Οπότε αυτό πιστεύω και εγώ.

Η προεκλογική περίοδος τελειώνει: Συμπέρασμα;

Νομίζω ότι είναι πλέον πολύ καθαρά τα πράγματα. Απ’ την μια εκτιμώ ότι υπάρχει μια λογική πραγματικού ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή όλη αυτή η επιστροφή στο παρελθόν της εχθροπάθειας, των  συνθημάτων, όλης αυτής της λογικής που ηττήθηκε απ’ τον Μητσοτάκη, πολλές φορές. Η λογική του να ’μαστε μικροί, κλειστοί στον εαυτό μας, εμείς, μεταξύ μας, και να μην ανοιγόμαστε. Κι απ’ την άλλη η λογική και η πολιτική που αφορά στο αύριο, την πραγματική μεταρρύθμιση, την πολιτική και την ατζέντα του 21^ου αιώνα με τα πραγματικά προβλήματα κυρίως των νέων ανθρώπων, που είναι διαφορετικά. Εκτιμώ λοιπόν ότι δεν είναι θέμα απλά προσώπων, είναι και θέμα επιλογής πολιτικών για το μέλλον.