Από την αρχή του ελληνικού κράτους, η στρατηγική για τον αγροτικό τομέα συνίστατο στην εκμετάλλευση του προϊόντος των αγροτών προς όφελος των φορέων του χονδρικού και λιανικού εμπορίου. Το ΠΑΣΟΚ στήριξε τους αγρότες και προστάτευσε τα συμφέροντά τους μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σήμερα, η αγροτική Ελλάδα πρέπει να αλλάξει εποχή. Το όχημα είναι ένας στρατηγικός σχεδιασμός που να περιλαμβάνει:
- τη μείωση του κόστους παραγωγής,
- την εκπαίδευση των αγροτών,
- την ενίσχυση των συμβουλευτικών μηχανισμών,
- τον εκσυγχρονισμό των παραγωγικών ομάδων και
- την προώθηση του τομέα των βιολογικών προϊόντων.
Για τη βελτίωση των όρων του ελληνικού γεωργικού εμπορικού ισοζυγίου, είναι απαραίτητη η αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω της στροφής προς τις διεθνείς αγορές με ασφαλή και ποιοτικά αγροδιατροφικά προϊόντα που ενσωματώνουν τα μοναδικά τοπικά πολιτιστικά και ιστορικά χαρακτηριστικά. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι καταναλωτές είναι πρόθυμοι να πληρώσουν υψηλότερες τιμές για προϊόντα που πληρούν αυτά τα κριτήρια.
Επιπλέον, είναι κρίσιμη η αναπροσαρμογή της σχέσης μεταξύ ζωικής και φυτικής παραγωγής, η οποία για δεκαετίες παραμένει στο 70% υπέρ της ζωικής παραγωγής.
Δεδομένου ότι ο τομέας της κτηνοτροφίας παρουσιάζει διαχρονικά μεγαλύτερο εμπορικό έλλειμμα και λαμβάνοντας υπόψη τις διατροφικές συνήθειες των εγχώριων καταναλωτών, μια τέτοια αλλαγή θα μπορούσε να συμβάλει θετικά στη μείωση του αρνητικού γεωργικού εμπορικού ισοζυγίου.
Οι νέες πραγματικότητες της κλιματικής αλλαγής μεταβάλλουν ριζικά τις προτεραιότητες σε σχέση με τον πρωτογενή τομέα. Η Ελλάδα έχει σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Η αναβάθμιση της πρωτογενούς παραγωγής μέσα από τη σύγχρονη τεχνολογία αφορά την αυτάρκεια, άρα την ασφάλεια της χώρας, την ισορροπία της οικονομίας και της κοινωνίας και, μέσα από τη στήριξη των τοπικών κοινωνιών, την ταυτόχρονη αντιμετώπιση πολλαπλών προκλήσεων, από τις οικονομικές και τις γεωγραφικές ανισότητες μέχρι το δημογραφικό.
Η προτεινόμενη Νέα Στρατηγική για τον Αγροτικό Τομέα, με βάση τις προδιαγραφές της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, εδράζεται σε τέσσερις άξονες δράσεων:
Δημιουργία Χάρτη «άριστων» αγροτικών καλλιεργειών για όλη την χώρα, με εξειδίκευση σε επίπεδο Δήμου και Κοινότητας. Για κάθε προτεινόμενη καλλιέργεια, θα επιζητείται η πιο προωθημένη διεθνώς τεχνολογία παραγωγής, οι απαιτούμενοι εξοπλισμοί, η εκτίμηση της αναμενόμενης παραγωγής, και οι απαιτούμενοι πόροι σε ανθρώπινο δυναμικό (επιστημονικές ειδικεύσεις και απλοί εργάτες). Επίσης, θα δημιουργηθεί κατεύθυνση Επαγγελματικών Στελεχών Αγροτικού Τομέα στην επαγγελματική εκπαίδευση.
- Δημιουργία μοντέλου «Τοπικής Αγροτικής Εταιρίας», που θα έχει την μορφή ανώνυμης εταιρείας. Οι εταιρίες αυτές θα αποτελούν σχήματα ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα) μεταξύ των αγροτών καθώς και των 13 Περιφερειών και των 332 Δήμων της χώρας. Αυτό το μοντέλο θα είναι ενιαίο για όλους τους δήμους ή τις κοινότητες, όπου οι ενδιαφερόμενοι (αγρότες ή όσοι έχουν αγροτική περιουσία) θα εισφέρουν τους ατομικούς αγροτικούς πόρους (καλλιεργήσιμες εκτάσεις, φυτείες, τρακτέρ, εξοπλισμούς, εφόδια, κλπ.) σε ένα ενιαίο σχήμα διαχείρισης, μεγάλης κλίμακας και υψηλής αποδοτικότητας.
- Ίδρυση, οργάνωση και λειτουργία ενός Φορέα Αγροτικών Εξαγωγών, ο οποίος θα εγγυάται την απορρόφηση της αγροτικής παραγωγής, την οποία θα μεταποιεί και θα εξάγει. Έτσι θα εξασφαλίζει υψηλές τιμές για τα κύρια εξαγωγικά προϊόντα της χώρας : Ελιές και Λάδι, Ροδάκινα, Πορτοκάλια, Οίνος, Βιομηχανικά φυτά, κλπ. Ο Φορέας Αγροτικών Εξαγωγών θα λειτουργεί με βάση τις αρχές της «συμβολαιακής γεωργίας».
- Πλήρης Ασφαλιστική Κάλυψη του Εισοδήματος των Αγροτών. Αυτό θα γίνει με την αναδόμηση του ΕΛΓΑ και σε συνεργασία με την ιδιωτική ασφαλιστική αγορά.
Όσον αφορά τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό του Αγροτικού Τομέα, ενδεικτικές προτάσεις:
- Επιδότηση Εξοπλισμού Γεωργίας Ακριβείας: Παροχή επιδοτήσεων για την αγορά και εγκατάσταση εξοπλισμού γεωργίας ακριβείας, όπως αισθητήρες εδάφους, συστήματα GPS και drones, για τη βελτίωση της αποδοτικότητας και της παραγωγικότητας.
- Δημιουργία Εθνικής Πλατφόρμας Ψηφιακής Γεωργίας: Ανάπτυξη μιας ψηφιακής πλατφόρμας που θα συγκεντρώνει δεδομένα από διαφορετικές πηγές (μετεωρολογικές προβλέψεις, δεδομένα εδάφους, αγορές προϊόντων) και θα παρέχει στους παραγωγούς εργαλεία για τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων.
- Κατάρτιση στην Τεχνολογία και την Καινοτομία: Ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων και σεμιναρίων για την εκπαίδευση των αγροτών και κτηνοτρόφων στις νέες τεχνολογίες και στις καλύτερες πρακτικές της ψηφιακής γεωργίας.
- Προώθηση της Ψηφιακής Ιχνηλασιμότητας: Ενίσχυση της ιχνηλασιμότητας των αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων μέσω της χρήσης ψηφιακών εργαλείων, που επιτρέπουν τη διασφάλιση της ποιότητας και την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών.
- Υποστήριξη στη Δημιουργία Ψηφιακών Συνεταιρισμών: Παροχή κινήτρων για τη δημιουργία και την υποστήριξη ψηφιακών συνεταιρισμών, που θα επιτρέπουν στους μικρούς παραγωγούς να μοιράζονται τεχνολογικές λύσεις και να ενισχύουν τη διαπραγματευτική τους δύναμη.
- Ανάπτυξη Τεχνολογιών Διαχείρισης Υδάτων: Παροχή υποστήριξης για την ανάπτυξη και την υιοθέτηση τεχνολογιών που βελτιστοποιούν τη χρήση νερού στον πρωτογενή τομέα, μειώνοντας την κατανάλωση και ενισχύοντας την αποδοτικότητα.
- Πρόγραμμα Ψηφιακής Μετάβασης για Μικρούς Παραγωγούς: Δημιουργία προγραμμάτων που θα υποστηρίζουν τους μικρούς και μεσαίους παραγωγούς στην ψηφιακή τους μετάβαση, εξασφαλίζοντας ότι κανένας δεν μένει πίσω.
- Συνεργασία με Ερευνητικά Κέντρα και Πανεπιστήμια: Ενίσχυση της συνεργασίας με ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια για την ανάπτυξη και εφαρμογή νέων τεχνολογιών που θα βελτιώσουν τις γεωργικές πρακτικές και θα αυξήσουν την παραγωγικότητα.
- Εκστρατεία Ευαισθητοποίησης για την Ψηφιακή Γεωργία: Λανσάρισμα μιας εθνικής εκστρατείας για την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των παραγωγών για τα οφέλη της ψηφιακής γεωργίας και τη σημασία της υιοθέτησης νέων τεχνολογιών.
ΑΝΝΑ